Sprawdź, czy nowe przepisy uproszczą rozliczanie VAT od transakcji wewnątrzwspólnotowych

W stanie prawnym obowiązującym do 31 grudnia 2019 r. z art. 96 ust. 7a ustawy o VAT wynikał ciążący na podatnikach będących osobami fizycznymi obowiązek informowania naczelnika urzędu skarbowego o:

1)    dokonaniu wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) zarządcy sukcesyjnego, o którym mowa w art. 9 ust. 1 ustawy o zarządzie sukcesyjnym, w terminie 7 dni od dnia dokonania tego wpisu;

2)    zmianach w zakresie wpisu, o którym mowa w pkt 1 – w terminie 7 dni od dnia, w którym nastąpiła zmiana.

Od 1 stycznia 2020 r. wskazane informacje będą przez CEIDG przekazywane do właściwego naczelnika urzędu skarbowe go (co wynika z art. 22 ust. 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy – tekst jedn.: Dz. U. z 2019 r., poz. 1291 z późn. zm.). W związku z tym ustawodawca zdecydował się uchylić art. 96 ust. 7a ustawy o VAT, a w konsekwencji wskazane powyżej obowiązki.

W dniu 12 marca 2020 r. ustanowiony przez osobę fizyczną zarządca sukcesyjny zostanie wpisany do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. O fakcie tym – inaczej niż w poprzednim stanie prawnym – osoba ta nie będzie obowiązana poinformować naczelnika urzędu skarbowego.

Z dniem 1 stycznia 2020 r. weszły w życie przepisy art. 45a rozporządzenia 282/2011. Przepisy te obowiązują w Polsce bezpośrednio, bez potrzeby ich implementacji do przepisów krajowych (jest to zatem sytuacja odmienna od istniejącej w przypadku unijnych dyrektyw, które kierowane są do państw członkowskich – a nie bezpośrednio do ich obywateli - i wymagają implementacji do przepisów krajowych). Oznacza to, że od 1 stycznia 2020 r. dokumentowanie wywozu towarów będących przedmiotem wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów na potrzeby stosowania stawki 0% dokonywane powinny być w oparciu o przepisy art. 45a rozporządzenia 282/2011, nie zaś w oparciu o przepisy art. 42 ustawy o VAT. Teoretycznie do zmiany tej dostosowane powinny zostać przepisy art. 42 ustawy o VAT, ale jak na razie nie wiadomo czy i kiedy tak się stanie.

Z przepisów dodawanego art. 45a rozporządzenia 282/2011 wynikają dwa sposoby dokumentowania wywozu towarów będących przedmiotem wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów. Pierwszy z tych sposobów ma zastosowanie, jeżeli towary zostały wysłane lub przetransportowane przez sprzedawcę lub osobę trzecią działającą na jego rzecz (np. przez firmę transportową działającą na zlecenie sprzedawcy). W przypadkach takich konieczne jest posiadanie przez sprzedawcę:

a)     co najmniej dwóch niebędących ze sobą w sprzeczności dowodów, o których mowa jest w art. 45a ust. 3 lit. a) rozporządzenia 282/2011 (zob. tabelę poniżej), które zostały wydane przez dwie różne strony, które są niezależne od siebie nawzajem, od sprzedawcy i od nabywcy, albo

b)    jakichkolwiek pojedynczych dowodów, o których mowa jest w art. 45a ust. 3 lit. a) rozporządzenia 282/2011 (zob. tabelę poniżej), wraz z jakimikolwiek pojedynczymi niebędącymi ze sobą w sprzeczności dowodami, o których mowa jest w art. 45a ust. 3 lit. b) rozporządzenia 282/2011 (zob. tabelę poniżej), potwierdzających wysyłkę lub transport, które zostały wydane przez dwie różne strony, które są niezależne od siebie nawzajem, od sprzedawcy i od nabywcy.

Drugi ze sposobów ma zastosowanie, jeżeli towary są wysłane lub przetransportowane przez nabywcę lub osobę trzecią działającą na jego rzecz (np. przez firmę transportową działającą na zlecenie nabywcy). W takich przypadkach konieczne jest posiadanie przez sprzedawców następujących dokumentów:

1)    pisemnego oświadczenia nabywcy potwierdzającego, że towary zostały wysłane lub przetransportowane przez nabywcę lub przez osobę trzecią działającą na rzecz nabywcy, oraz wskazującego państwo członkowskie przeznaczenia towarów; takie pisemne oświadczenie określać powinno:

a)     datę wystawienia;

b)    nazwę lub imię i nazwisko oraz adres nabywcy;

c)     ilość i rodzaj towarów;

d)    datę i miejsce przybycia towarów;

e)     w przypadku dostawy środków transportu, numer identyfikacyjny środków transportu;

f)      identyfikację osoby przyjmującej towary na rzecz nabywcy;

2)    co najmniej dwóch niebędących ze sobą w sprzeczności dowodów, o których mowa jest w art. 45 ust. 3 lit. a) rozporządzenia 282/2011 (zob. tabelę powyżej), które zostały wydane przez dwie różne strony, które są niezależne od siebie nawzajem, od sprzedawcy i nabywcy, lub jakichkolwiek pojedynczych dowodów, o których mowa jest w art. 45 ust. 3 lit. a) rozporządzenia 282/2011 (zob. tabelę powyżej), wraz z jakimikolwiek pojedynczymi niebędącymi ze sobą w sprzeczności dowodami, o których mowa będzie w art. 45 ust. 3 lit. b) rozporządzenia 282/2011 (zob. tabelę powyżej), potwierdzających transport lub wysyłkę, które zostały wydane przez dwie różne strony, które są niezależne od siebie nawzajem, od sprzedawcy i od nabywcy.

W przypadku drugiego ze wskazanych sposobów dokumentowania wywozu towarów będących przedmiotem wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów do wymaganych dokumentów należy pisemne oświadczenie nabywcy (oświadczenie to nabywca ma obowiązek dostarczać nabywcy do dziesiątego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiła dostawa – zob. art. 45a ust. 1 zdanie ostatnie rozporządzenia 282/2011). Jest ono wymagane, gdy towary są wysłane lub przetransportowane przez nabywcę lub osobę trzecią działającą na jego rzecz. Nie jest konieczne posiadanie takiego oświadczenia w przypadkach, gdy towary zostały wysłane lub przetransportowane przez sprzedawcę lub osobę trzecią działającą na jego rzecz. Oświadczenie to obowiązani są również sporządzać i dostarczać unijnym dostawcom polscy nabywcy towarów, u których dochodzi do wewnątrzwspólnotowych nabyć towarów. Jest tak jednak wyłącznie tylko, jeżeli to oni lub osoby trzecie działające na ich rzecz wysyłają lub transportują te towary.

W lutym 2020 roku u polskiego podatnika dojdzie do wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów od podatnika niemieckiego. Towary będące przedmiotem wewnątrzwspólnotowego nabycia polski podatnik przywiezie z Niemiec do Polski własnym transportem w dniu 17 lutego 2020 r.). W tej sytuacji polski podatnik obowiązany będzie dostarczyć pisemne oświadczenie niemieckiemu dostawcy w terminie 10 marca 2020 r.

Omawiane przepisy są stosowane od dnia 1 stycznia 2020 r. (zob. art. 2 rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) 2018/1912 z 4 grudnia 2018 r. zmieniającego rozporządzenie wykonawcze (UE) nr 282/2011 w odniesieniu do niektórych zwolnień związanych z transakcjami wewnątrzwspólnotowymi). Według mnie oznacza to, że na wskazanych zasadach dokumentowane muszą być wewnątrzwspólnotowe dostawy towarów wywożonych z Polski od tego dnia.