Sankcja za nierzetelne faktury

Taką stawkę dla dodatkowego zobowiązania podatkowego stosuje się w sytuacji, w której faktury, których dotyczy podatek:

1) zostały wystawione przez podmiot nieistniejący,

2) stwierdzają czynności, które nie zostały dokonane – w części dotyczącej tych czynności,

3) podają kwoty niezgodne z rzeczywistością - w części dotyczącej tych pozycji, dla których podane zostały kwoty niezgodne z rzeczywistością,

4) potwierdzają czynności, do których mają zastosowanie przepisy Kodeksu cywilnego regulujące czynności służące obejściu przepisów prawa lub czynności pozorne – w części dotyczącej tych czynności.

Podsumowując jeszcze kwestię stosowania podwyższonej stawki 100% dodatkowego zobowiązania podatkowego należy wskazać na kilka kwestii, a mianowicie:

• stawka ta jest stosowana w przypadku ewidentnych nadużyć podmiotów świadomie biorących udział w transakcjach oszukańczych (tzw. karuzele podatkowe itp.),
• podatnik działający w dobrej wierze będzie z tej odpowiedzialności zwolniony (może nawet w pewnych warunkach odliczyć VAT),
• w przypadku korekty podatku złożonej po kontroli podatnik i tak nie będzie miał możliwości zastosowania obniżonej sankcji - 20%, bowiem tu również dodatkowe zobowiązanie podatkowe wyniesie 100%,
• wymierzenie dodatkowego zobowiązania podatkowego spowoduje, że organ podatkowy nie może dodatkowo obciążyć podatnika sankcyjną stawką 150% odsetek za zwłokę, wynikających z Ordynacji podatkowej.

Artykuł 56 Kodeksu karnego skarbowego

§ 1.  Podatnik, który składając organowi podatkowemu, innemu uprawnionemu organowi lub płatnikowi deklarację lub oświadczenie, podaje nieprawdę lub zataja prawdę albo nie dopełnia obowiązku zawiadomienia o zmianie objętych nimi danych, przez co naraża podatek na uszczuplenie,

podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie.

§ 2.  Jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie jest małej wartości, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1

podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.

§ 3.  Jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie nie przekracza ustawowego progu, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1

podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

§ 4.  Karze określonej w § 3 podlega także ten podatnik, który mimo ujawnienia przedmiotu lub podstawy opodatkowania nie składa w terminie organowi podatkowemu lub płatnikowi deklaracji lub oświadczenia lub wbrew obowiązkowi nie składa ich za pomocą środków komunikacji elektronicznej.

Artykuł 61 Kodeksu karnego skarbowego

§ 1.  Kto nierzetelnie prowadzi księgę,

podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych.

§ 2.  W wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1

podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

§ 3.  Karze określonej w § 2 podlega także ten, kto wadliwie prowadzi księgę.

Wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z 15 stycznia 2009 r., C-502/07, ZOTSiS 2009/1/I-161; ECR 2009/1/I-161-178;  PP 2009/3/47; LEX nr 469620

1. Wspólny system podatku od wartości dodanej, w kształcie określonym w art. 2 akapity pierwszy i drugi pierwszej dyrektywy, oraz w art. 2 i 10 ust. 1 lit. a) i ust. 2 szóstej dyrektywy, w brzmieniu zmienionym dyrektywą 2004/66, nie stoi na przeszkodzie, by państwo członkowskie przewidziało w swym ustawodawstwie sankcję administracyjną, która może być nakładana na podatników podatku od wartości dodanej, taką jak 'dodatkowe zobowiązanie podatkowe' przewidziane w ustawodawstwie polskim nakładane w razie stwierdzenia, że podatnik w złożonej deklaracji podatkowej wykazał kwotę zwrotu różnicy podatku od wartości dodanej lub zwrotu podatku naliczonego wyższą od kwoty należnej.

W istocie takie 'dodatkowe zobowiązanie podatkowe' nie posiada zasadniczych cech charakterystycznych podatku od wartości dodanej, ponieważ zdarzeniem powodującym powstanie tego zobowiązania nie jest pewna czynność, lecz błąd w deklaracji podatkowej, a także że jego kwota nie jest określana proporcjonalnie do ceny otrzymanej przez podatnika. W istocie chodzi tu nie o podatek, lecz o sankcję administracyjną nakładaną w przypadku stwierdzenia, że podatnik zadeklarował kwotę zwrotu różnicy podatku od wartości dodanej lub zwrotu podatku naliczonego wyższą od kwoty należnej. Zasada wspólnego systemu podatku od wartości dodanej nie stoi zaś na przeszkodzie wprowadzeniu przez państwa członkowskie środków stanowiących sankcję z tytułu nieprawidłowości w deklarowaniu należnych kwot podatku. Przeciwnie, art. 22 ust. 8 szóstej dyrektywy stanowi, że państwa członkowskie mogą nałożyć inne obowiązki, które uznają za konieczne do prawidłowego naliczenia i pobrania podatku.

2. Przepisy dotyczące podatku od wartości dodanej, które przewidują sankcję administracyjną, która może być nałożona na podatnika podatku w przypadku stwierdzenia, że zadeklarował on kwotę zwrotu różnicy podatku od wartości dodanej lub zwrotu podatku naliczonego wyższą od kwoty należnej, nie stanowią 'specjalnych środków stanowiących odstępstwo', mających na celu zapobieganie niektórym rodzajom oszustw podatkowych lub unikaniu opodatkowania w rozumieniu art. 27 ust. 1 szóstej dyrektywy 77/388 w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych. Taka sankcja administracyjna nie może być objęta zakresem zastosowania wyżej wspomnianego art. 27 ust. 1, ponieważ stanowi ona środek, o którym mowa w art. 22 ust. 8 szóstej dyrektywy, na podstawie którego państwa członkowskie mogą nałożyć inne obowiązki, które uznają za konieczne do prawidłowego naliczenia i pobrania podatku i uniknięcia oszustw podatkowych.

3. Artykuł 33 szóstej dyrektywy ze zmianami nie stoi na przeszkodzie utrzymaniu w mocy przepisów, takich jak zawarte w polskiej ustawie o podatku od towarów i usług, które przewidują sankcję administracyjną, która może być nałożona na podatnika podatku w przypadku stwierdzenia, że zadeklarował on kwotę zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego wyższą od kwoty należnej, ponieważ przepisy te nie wprowadzają podatku, cła ani opłaty.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 25 kwietnia 2001 r., III SA 236/00, LEX nr 54011

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że przepisy art. 27 ust. 5, 6 i 8 ustawy o VAT są niezgodne z art. 2 Konstytucji w zakresie, w jakim dopuszczają stosowanie wobec tej samej osoby za ten sam czyn sankcji administracyjnej określonej przez przepisy podatkowe jako dodatkowe zobowiązanie podatkowe i odpowiedzialności za wykroczenie skarbowe. Problem jest więc, czy spółka cywilna może być adresatem takiego zbiegu dwóch systemów sankcjonowania nieprawidłowości podatkowych.

Odpowiedzialność karna, w tym na podstawie ustawy Kodeks skarbowy, jest odpowiedzialnością osób fizycznych. Według Ordynacji podatkowej (art. 133-134) w przypadkach, w których ustawa podatkowa przyznaje spółce cywilnej podmiotowość podatkową przez ustanowienie jej podatnikiem, jest ona stroną postępowania podatkowego. Jako samodzielny i odrębny od wspólników podmiot spółka musi być traktowana jako adresat decyzji podatkowej.

Zakresy odpowiedzialności spółki cywilnej i jej wspólników uregulowane przepisami o VAT i ustawy karnej skarbowej nie pokrywają się więc ze sobą. Nie można zatem mówić o konkurencyjności dwóch reżimów karania za ten sam czyn w stosunku do tego samego podmiotu, a na istnieniu takiej konkurencji zasadza się stanowisko Trybunału.