Zmiana wykorzystania nieruchomości

Dodano: 21 grudnia 2021

Komentowany przepis dotyczy sytuacji, w której podatnik, będący właścicielem nieruchomości, używa jej zarówno do wykonywania działalności opodatkowanej, jak i na cele osobiste. Przepis odnosi się do nakładów ponoszonych na nabycie, w tym na nabycie praw wieczystego użytkowania gruntów oraz wytworzenie nieruchomości, jeżeli jak napisałam nieruchomość ta jest użytkowana zarówno na cele działalności gospodarczej, jak i na cele osobiste. W takiej sytuacji, jeżeli przypisanie tych nakładów/wydatków w całości do działalności gospodarczej podatnika nie jest możliwe, kwotę podatku naliczonego oblicza się według udziału procentowego, w jakim dana nieruchomość jest wykorzystywana do celów działalności gospodarczej.

Oznacza to, że dla tego rodzaju nieruchomości tworzona jest odpowiednia proporcja liczona w oparciu o procentowy udział (choć ustawa nie pisze wprost, ale wydaje się, że chodzi tu o udział powierzchni danej nieruchomości) w jakim nieruchomość służy do działalności gospodarczej. Okres korekty wynosi w tym przypadku 120 miesięcy, czyli 10 lat – jest to okres stosowany w ustawie w sposób generalny do korekt podatku naliczonego dotyczącego nieruchomości. Termin ten jest liczony od miesiąca, w którym nieruchomość została oddana do użytkowania. Jeżeli w tym terminie nastąpi zmiana stopnia jej wykorzystania do celów działalności gospodarczej, dokonuje się korekty podatku naliczonego odliczonego przy jej nabyciu lub wytworzeniu. Korekty dokonuje się w deklaracji za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiła ta zmiana, w kwocie proporcjonalnej do pozostałego okresu korekty.

Dodatkowo ustawa wprowadza również odniesienie do proporcji dotyczących odliczenia zakupów związanych z wykonywaniem – w ramach działalności gospodarczej podatnika – czynności opodatkowanych i zwolnionych. Sposób rozliczenia nakładów/wydatków na zakup nieruchomości może być ustalany wg dwóch rodzajów proporcji. Pierwszy jest związany z jej wykorzystywaniem na cele prywatne, a drugi jest związany z jej wykorzystywaniem do działalności zwolnionej z VAT (szerzej sposób obliczania tej proporcji został opisany w komentarzu do poprzedniego przepisu). Jednocześnie w przypadku rozliczania wydatków na nieruchomość w sposób proporcjonalny, ustawodawca jednoznacznie wykluczył możliwość stosowania w tej sytuacji art. 8 ust. 2 ustawy o VAT.

Przepis ten mógłby mieć zastosowanie w sytuacji, w której odliczenie podatku naliczonego miałoby miejsce względem całości wydatków związanych z nieruchomością, w takiej sytuacji teoretycznie zastosowanie mógłby mieć art. 8 ust. 2 dotyczący nieodpłatnego przekazania usług na cele niezwiązane z działalnością gospodarczą. Sytuacja taka mogłaby mieć miejsce w przypadku braku proporcjonalnego rozliczania podatku naliczonego, przy wykorzystywaniu nieruchomości zarówno na cele prowadzonej działalności osobistej, jak i na cele związane z działalnością gospodarczą. Jednak użycie tego przepisu w sytuacji, w której wydatki na nieruchomość są już rozliczane proporcjonalnie jest nieuzasadnione.

Regulacja przepisów prawa wspólnotowego, na której opiera się przepis krajowy

Artykuł 168a dyrektywy 2006/112/WE

1. W przypadku nieruchomości stanowiącej część majątku przedsiębiorstwa danego podatnika i wykorzystywanej zarówno do celów prowadzonej przez tego podatnika działalności, jak i do celów prywatnych podatnika lub jego pracowników, lub bardziej ogólnie, do celów innych niż prowadzona przez podatnika działalność, VAT od wydatków związanych z taką nieruchomością podlega odliczeniu zgodnie z zasadami określonymi w art. 167, 168, 169 i 173 wyłącznie do wysokości udziału procentowego, w jakim dana nieruchomość została wykorzystana do celów działalności prowadzonej przez podatnika.

W drodze odstępstwa od art. 26, zmiany w udziale procentowym wykorzystania nieruchomości, o której mowa w akapicie pierwszym, są uwzględniane zgodnie z zasadami przewidzianymi w art. 184–192 zgodnie z ich zastosowaniem w odnośnym państwie członkowskim.

2. Państwa członkowskie mogą również stosować ust. 1 w odniesieniu do VAT od wydatków związanych z innymi określonymi rzeczami stanowiącymi część majątku przedsiębiorstwa

Wybrane orzeczenia odnoszące się do komentowanego przepisu

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z 6 grudnia 2013 r., I SA/Op 594/13, LEX nr 1406144  

Regulację art. 90a ustawy o VAT należy rozpatrywać w połączeniu z równolegle dodanym tą samą nowelizacją nowym uregulowaniem art. 86 ust. 7b ustawy o VAT przewidującym, że w przypadku nakładów ponoszonych na nabycie, w tym na nabycie prawa wieczystego użytkowania gruntów oraz wytworzenie nieruchomości stanowiącej majątek przedsiębiorstwa danego podatnika, wykorzystywanej zarówno do celów prowadzonej przez tego podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, których nie da się w całości przypisać działalności gospodarczej, podatek naliczony oblicza się według udziału procentowego, w jakim dana nieruchomość wykorzystywana jest do celów działalności gospodarczej.

Doradca VAT, Nr 219

Doradca VAT, Nr 219
Dostępny w wersji elektronicznej