Sprawdź, czy można odliczać VAT z faktur za wykonawstwo zastępcze

Arkadiusz Juzwa

Autor: Arkadiusz Juzwa

Dodano: 29 czerwca 2022
  Sprawdź, czy można odliczać VAT z faktur za wykonawstwo zastępcze

W przypadku rozliczania kosztów wykonawstwa zastępczego wątpliwości dotyczą najczęściej tego, czy obciążenie nierzetelnego wykonawcy stanowi obrót opodatkowany VAT. Rzadziej bywa zwykle dostrzegany problem odliczenia VAT z faktur za wykonawstwo zastępcze. Dowiedz się więcej na temat rozliczania wykonawstwa zastępczego.

Korzyści 

Z tej publikacji dowiesz się między innymi:
·        Czy można bezpiecznie odliczyć VAT z faktury od podwykonawcy zastępczego?
·        Jakim dokumentem obciążyć nierzetelnego podwykonawcę?
·        Jak zafakturować wykonawstwo zastępcze? 



Wykonawstwo zastępcze: obciążenie nierzetelnego podwykonawcy bez VAT

Rozliczenie pomiędzy spółką a podwykonawcą, który nie wypełnił swoich zobowiązań wynikających z umowy podwykonawczej, nie powinno być dokumentowane fakturą jako pozostające poza zakresem opodatkowania VAT. W tym celu należy wystawić inny dokument, w szczególności np. notę księgową.

Obciążenie przez spółkę nierzetelnego podwykonawcy ma charakter odszkodowawczy. Stanowi zwrot kosztów, które spółka – jako generalny wykonawca – musiała ponieść za podwykonawcę, gdyż ten nie wywiązał się ze swoich zobowiązań gwarancyjnych. Prezentowane stanowisko znajduje potwierdzenie w orzecznictwie.

Okiem sądu

Powołać można w tym kontekście wyrok NSA z 9 września 2016 r. (sygn. akt I FSK 262/15). Sąd wyraził w nim pogląd, że koszty wykonawstwa zastępczego, które nierzetelny kontrahent zwraca głównemu wykonawcy, nie są wynagrodzeniem za świadczenie usług, lecz mają charakter odszkodowania za niewywiązanie się z umowy.

W świetle powołanego orzeczenia zwrot środków pieniężnych dokonywany spółce przez nierzetelnego podwykonawcę powinien być kwalifikowany jako rozliczenie pomiędzy stronami umowy, stanowiące czynność dokonaną w celu realizacji roszczeń wynikających z rękojmi za wady lub gwarancji – a nie rozliczenie związane ze świadczeniem usługi.

Stanowisko organów podatkowych

Z praktyki organów podatkowych wynika, że obciążenie podwykonawcy kosztami podwykonawstwa zastępczego (w ramach udzielonych przez podwykonawcę gwarancji) pozostaje poza zakresem opodatkowania VAT.

Okiem fiskusa

W interpretacji indywidualnej z 2 marca 2020 r. (nr 0114-KDIP1-2.4012.702.2019.1.RD) dyrektor KIS potwierdził, że w przypadku obciążenia dostawcy kosztami zastępczego usunięcia wad dostarczonych towarów i usług koszty te nie mieszczą się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu wymienionych w art. 5 ust. 1 ustawy o VAT. Tym samym nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Brak odliczenia VAT z faktury podwykonawcy zastępczego

Zgodnie z poglądem wyrażanym przez organy podatkowe spółka nie powinna dokonywać odliczenia VAT z faktur wystawionych jej przez podwykonawcę zastępczego. Stanowisko to wychodzi z założenia, że skoro obciążenie nierzetelnego podwykonawcy nie jest objęte zakresem VAT (brak faktury spółki dla nierzetelnego podwykonawcy), to wydatki ponoszone przez spółkę na rzecz podwykonawcy zastępczego pozostają w bezpośrednim związku z czynnościami niepodlegającymi opodatkowaniu VAT, a więc nie dają prawa do odliczenia.

Okiem fiskusa

„(…) Wnioskodawca, angażując podmiot trzeci (wykonawcę zastępczego), nie czyni tego w celach zarobkowych, lecz w celu usunięcia skutków niesolidnego wykonania przez Wykonawcę zobowiązań wynikających z zawartej umowy. W związku z powyższym, przyszłe otrzymanie zwrotu kosztów przez wnioskodawcę w związku ze złożeniem pozwu nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Tym samym, nabyta usługa od wykonawcy zastępczego związana jest w sposób bezpośredni z czynnościami niepodlegającymi opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W konsekwencji, Wnioskodawcy nie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego od przedmiotowych wydatków, ponieważ − wbrew twierdzeniu wnioskodawcy − nie są one wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.

Z uwagi zatem na występujący bezpośredni związek nabytej usługi od wykonawcy zastępczego z czynnościami niepodlegającymi opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług niezasadne jest doszukiwanie się związku pośredniego tych kosztów z czynnościami opodatkowanymi tym podatkiem i upatrywanie prawa do odliczenia podatku naliczonego”.

Interpretacja indywidualna dyrektora KIS z 30 lipca 2020 r. (nr 0114-KDIP4-3.4012.239.2020.1.KM)

Co na to sądy

Niestety brak możliwości odliczenia VAT z faktury od podwykonawcy zastępczego znajduje aprobatę także w orzecznictwie. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 6 lipca 2017 r. (sygn. akt I FSK 2173/15) zawarł tezę, że podatek wynikający z faktury wystawionej przez wykonawcę zastępczego na rzecz generalnego wykonawcy z tytułu usługi wykonanej za niesolidnego podwykonawcę nie podlega odliczeniu na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, skoro podatek ten powinien zostać objęty kwotą odszkodowania należnego generalnemu wykonawcy od niesolidnego podwykonawcy.

Nota księgowa dla nierzetelnego wykonawcy zastępczego

Pogląd o braku prawa do odliczenia VAT z faktur od podwykonawców zastępczych może budzić wątpliwości. Poprzestaje wyłącznie na ocenie bezpośredniego związku nabywanych od podwykonawcy zastępczego usług, z odszkodowaniem od niesolidnego podwykonawcy. Tymczasem dostrzegalna powinna być bardziej pośrednia zależność.

Zaangażowanie podwykonawcy zastępczego pozostaje w związku z opodatkowanymi usługami świadczonymi dla inwestora. Spółka korzysta z usług podwykonawcy zastępczego dlatego, aby wywiązać się ze zobowiązań gwarancyjnych, które wynikają z działalności opodatkowanej spółki.

Z punktu widzenia spółki bezpiecznym podatkowo rozwiązaniem jest brak odliczania VAT z faktur otrzymanych od podwykonawców zastępczych. W konsekwencji spółka powinna dokonać obciążenia swojego nierzetelnego podwykonawcy notą księgową, na kwotę brutto faktur od podwykonawców zastępczych.

Wykonawstwo zastępcze – fakturowanie

Spółka otrzymała od podwykonawcy zastępczego fakturę za usunięcie niedoróbek, w pracach wykonanych przez podwykonawcę spółki. Wartość faktury to kwota 10.000 zł netto plus VAT w kwocie 2.300 zł. Nota księgowa dla podwykonawcy zastępczego powinna zostać wystawiona przez spółkę na kwotę 12.300 zł.

Autor:

Arkadiusz Juzwa, doradca podatkowy

Arkadiusz Juzwa

Autor: Arkadiusz Juzwa

doradca podatkowy

Doradca VAT, Nr 219

Doradca VAT, Nr 219
Dostępny w wersji elektronicznej