Tarcza antyinflacyjna 2.0: Zmiany na gruncie VAT

Tarcza antyinflacyjna 2.0. jest bardzo prostym rozwiązaniem przygotowanym przez rząd, którego głównym założeniem jest obniżenie stawki podatku VAT na niektóre produkty. Główne założenia tarczy antyinflacyjnej 2.0. to:

- obniżenie VAT z 23% do 8% na paliwa,

- przedłużenie 5% stawki VAT na prąd,

- obniżenie stawki VAT na ciepło do 5%,

- wprowadzenie zerowej stawki VAT na nawozy i inne wybrane środki wykorzystywane w produkcji rolniczej, - wprowadzenie zerowej stawki VAT na gaz ziemny,

- wprowadzenie zerowej stawki VAT dla podstawowych produktów żywnościowych objętych wcześniej stawką 5%.

Obniżenie stawek dotyczy jedynie wybranych produktów, z których większość już korzystała z obniżonej stawki VAT. Zatem ostateczna korzyść dla konsumenta nie wydaje się być zbyt wysoka. Ponadto Sejm odrzucił poprawki senatu zmierzające do obniżenia stawki VAT do 8% na węgiel i koks, oleje napędowe używane do celów opałowych, oleje opałowe, pozostałe paliwa opałowe oraz gaz LPG wykorzystywany do celów opałowych.

Zmiany są czasowe – nowe stawki obowiązują jedynie od 1 lutego do 31 lipca 2022 r., co oznacza, że jeżeli nie będzie aktualizacji przepisów po 31 lipca 2022 r., to ceny wielu artykułów wzrosną. Należy podkreślić, że w związku z rekordową inflacją oraz dużymi podwyżkami cen gazu konsumenci w praktyce nie zauważą efektu obniżenia stawki VAT dla wskazanych produktów. Idąc dalej, można przypuszczać, że część cen pomimo obniżonej stawki VAT wzrośnie, a po 31 lipca 2022 r., jeżeli inflacja utrzyma się na obecnym poziomie, wiele produktów będzie znacząco droższych niż obecnie.

Przepisy tarczy antyinflacyjnej nie przewidują żadnych rozwiązań w zakresie faktur korygujących, tj. sytuacji, w której przykładowo nabywca nabył towar jeszcze ze stawką 8%, a następnie zwróci go w momencie obowiązywania stawki obniżonej. Zastosowanie do faktur korygujących powinny mieć stare przepisy, zatem przedsiębiorcy będą musieli zwracać uwagę na informacje odnośnie do stawki VAT zawarte na pierwotnej fakturze. Może okazać się także, że wiele podmiotów będzie chciało zwracać towar zakupiony ze stawką 8% i dokonać zakupu towaru ze stawką 0%. Spowoduje to znaczne obciążenie administracyjne przedsiębiorców.

Nowe przepisy nie zawierają także uregulowań w zakresie dotychczasowych wiążących informacji stawkowych, w szczególności nie wskazują czy obowiązywanie posiadanych WIS można rozciągnąć na produkty objęte zmianą stawki. Nie jest to możliwe i przedsiębiorcy są zobowiązani do występowania z wnioskami o nowe wiążące informacje stawkowe dla sprzedawanych przez siebie towarów. Jest to dodatkowy koszt finansowy i obciążenie przedsiębiorców. Ministerstwo Finansów zapowiedziało jednak, że wnioski te będą rozpoznawane priorytetowo.

Jedną z kwestii uregulowanych w ramach ustawy jest natomiast obowiązek informacyjny o obniżonej stawce VAT, zgodnie z którym sprzedawcy są zobligowani do wywieszenia stosownej informacji w dostępnym klientom miejscu. Wzór informacji zamieszczony na stronach ministerstwa wskazuje, że stawki podatku VAT zostały obniżone dzięki polityce rządu.

Dodatkowo zapowiedziano już kontrole w zakresie zastosowania obniżonych stawek VAT oraz obowiązku informacyjnego. Nie sposób więc oprzeć się wrażeniu, że tarcza antyinflacyjna 2.0. jest w głównej mierze działaniem promocyjnym rządu. Taką tezę potwierdza dodatkowo brak uwzględnienia poprawki Senatu, która przewidywała wycofanie się z obciążenia obowiązkiem informacyjnym przedsiębiorców.