Zdaniem TSUE opłaty „karne” manipulacyjne i dodatkowe za parking, mogą podlegać VAT

W jednym z najnowszych wyroków unijny Trybunał wypowiedział się co do skutków VAT opłat kontrolnych, pobieranych przez duńską spółkę Apcoa, w przypadku nieprzestrzegania przez kierowców ogólnych warunków użytkowania parkingów znajdujących się na terenach prywatnych, którymi spółka ta zarządza.

Przy wjeździe na każdy z parkingów znajduje się tablica wskazująca, że nieuiszczenie opłat parkingowych może pociągnąć za sobą nałożenie opłaty kontrolnej w wysokości równowartości ok. 70 euro dziennie. Opłaty pobierane są m.in. w razie uiszczenia zbyt niskiej opłaty, brak ważnego biletu parkingowego bądź gdy np. ważny bilet parkingowy był niewidoczny za przednią szybą.

Powstał przy tym spór, czy opłaty kontrolne stosowane przez Apcoa (czyli „podwyższone opłaty za parkowanie”), pobierane w przypadku nieprzestrzegania przez kierowcę ogólnych warunków użytkowania parkingów, którymi zarządza spółka, stanowią wynagrodzenie za usługę parkingową, z której kierowca ten skorzystał. I czy konsekwencji podlegają one VAT?

Trybunał był zdania, że uiszczenie opłat za parkowanie oraz, stosownie do okoliczności, kwoty odpowiadającej opłatom kontrolnym za nieprawidłowe parkowanie stanowi wynagrodzenie za udostępnienie miejsca parkingowego. Kierowca, który uiszcza te opłaty kontrolne, skorzystał z miejsca parkingowego lub strefy parkowania, a wysokość tych opłat kontrolnych wynika z tego, że warunki zaakceptowane przez danego kierowcę zostały spełnione.

Innymi słowy – opłaty kontrolne mogą mieć bezpośredni związek z usługą parkingową i w konsekwencji można je uznać za integralną część całkowitej kwoty, którą kierowcy zobowiązali się zapłacić Apcoa, decydując się na zaparkowanie swojego pojazdu na jednym z parkingów, którymi spółka ta zarządza.

Ponadto kwota wspomnianych opłat kontrolnych odpowiada odzyskaniu części kosztów związanych ze usługami, jakie wyświadczyła Apcoa na rzecz tych kierowców. Kwota ta musi uwzględniać wyższy koszt prowadzenia parkingów, wygenerowany przez postój, który jest niezgodny z normalnymi warunkami korzystania z oferowanej usługi.

Opłaty kontrolne stanowią zaś dochody o stałym charakterze. Z kolei konieczność przeprowadzenia kontroli nieprawidłowego parkowania i w konsekwencji nałożenie takich opłat kontrolnych nie może bowiem mieć miejsca, jeżeli usługa udostępnienia miejsca parkingowego nie została wcześniej wykonana.

Powyższe różni ten przypadek od sprawy zakończonej wyrokiem z 18 lipca 2007 r. (Société thermale d’Eugénie-les-Bains, C-277/05), gdzie rozpatrywana usługa nie została wyświadczona (dotyczył on opodatkowania zadatku). Tymczasem w rozstrzyganej sprawie spółki Apcoa usługa udostępnienia miejsca parkingowego została rzeczywiście wykonana.

Dodatkowo – mimo że w prawie krajowym, opłata za nieprawidłowe parkowanie jest uznawana za karę, to jednak dla celów wykładni przepisów dyrektywy VAT – ocena tego, czy płatność dokonywana jest w zamian za świadczenie usługi, jest kwestią z zakresu prawa Unii, którą należy rozstrzygać odrębnie od oceny dokonywanej na mocy prawa krajowego (i niejako „autonomicznie” w stosunku np. do prawa cywilnego czy administracyjnego).