Czy umowa miedzy stronami może zostać uznana za fakturę VAT

Nad tym zagadnieniem pochylił się w ostatnim czasie unijny Trybunał. Uznał, że umowę zbycia i leasingu zwrotnego po zawarciu, której strony nie wystawiły faktury, można uznać za fakturę w przypadku, gdy umowa ta zawiera wszystkie informacje niezbędne do tego, by organ podatkowy mógł ustalić, czy materialne przesłanki prawa do odliczenia podatku od wartości dodanej zostały w danym wypadku spełnione.

Trybunał analizował taki oto stan faktyczny. Słoweński Raiffeisen Leasing nie wystawił firmie (RED) na podstawie umowy zbycia i leasingu zwrotnego żadnej faktury, w związku z czym nie zafakturował on VAT ani go nie zapłacił. Spółka RED uznała, że na podstawie tej umowy na prawo do odliczenia VAT. Podatnik twierdził, że umowa ta stanowi fakturę. Strony umowy zbycia i leasingu zwrotnego zawarły umowę sprzedaży gruntu, w której ustalono cenę sprzedaży zawierającą VAT. RED wystawił Raiffeisen Leasing fakturę, w której został uwzględniony VAT. Raiffeisen Leasing powołał się na prawo do odliczenia VAT z tytułu umowy sprzedaży.

Słoweński sąd zadał więc TSUE trzy pytania:

1. Czy pisemna umowa może zostać uznana za fakturę w rozumieniu art. 203 dyrektywy [2006/112] tylko wtedy, gdy zawiera wszystkie informacje wymagane dla faktury zgodnie z rozdziałem 3 (»Fakturowanie«) [tytułu XI] [tej dyrektywy]?
2. W przypadku odpowiedzi przeczącej, jakie są wymogi lub okoliczności, w oparciu o które, w każdym przypadku, umowa na piśmie może zostać uznana (także) za fakturę powodującą powstanie obowiązku zapłaty VAT zgodnie z art. 203 dyrektywy [2006/112]?
3. Czy umowa na piśmie zawarta przez dwóch podatników VAT, której przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, może być uznana za fakturę w rozumieniu art. 203 dyrektywy [2006/112], jeśli z umowy tej wynika wyraźna i obiektywnie rozpoznawalna wola sprzedawcy lub usługodawcy, jako umawiającej się strony, wystawienia faktury dotyczącej określonej transakcji, która może spowodować u nabywcy uzasadnione domniemanie, że może na jej podstawie odliczyć naliczony VAT?

Czytaj także:

Zobacz, kiedy mamy do czynienia z pustą fakturą
Wady i zalety stosowania ustrukturyzowanych faktur VAT
Odliczenie VAT z faktury wystawionej przez podatnika niezarejestrowanego

Odpowiadając na pytania Trybunał podniósł m.in., że:

• Podstawowa zasada neutralności VAT wymaga, by prawo do odliczenia naliczonego VAT zostało przyznane w razie spełnienia przesłanek materialnych, nawet jeśli podatnicy nie spełnili niektórych wymagań formalnych; w konsekwencji, jeżeli organy podatkowe posiadają informacje niezbędne do ustalenia, że spełnione są przesłanki materialne, to nie mogą one wprowadzać w odniesieniu do przysługującego podatnikowi prawa do odliczenia tego podatku dodatkowych warunków, które mogłyby w efekcie praktycznie uniemożliwić wykonanie tego prawa.
• Organy podatkowe nie mogą odmówić prawa do odliczenia VAT tylko na tej podstawie, że faktura nie spełnia przesłanek wymaganych w art. 226 pkt 6 i 7 dyrektywy 2006/112 (chodzi m.in. nawet o ilość i rodzaj dostarczonych towarów lub zakres i rodzaj wykonanych usług), jeżeli dysponują one wszystkimi informacjami do zbadania, że spełnione są przesłanki materialne dotyczące tego prawa.
• Celem dyrektywy 2006/112 jest eliminacja ryzyka uszczuplenia wpływów podatkowych, ale ryzyka tego można uniknąć, w przypadku gdy organ podatkowy dysponuje informacjami niezbędnymi do ustalenia, czy materialne przesłanki prawa do odliczenia VAT zostały spełnione, niezależnie od tego, czy VAT wskazano w dokumencie noszącym tytuł „Faktura”, czy w innym dokumencie, takim jak umowa zawarta przez strony.

Należy jednak mieć na uwadze, że wyrok ten mimo wszystko, odnosił się do konkretnego stanu faktycznego i to sąd słoweński będzie musiał teraz ocenić całokształt konkretnej sytuacji. Wydaje się wprawdzie, że ostrożniej jest oczywiście zawrzeć wszystkie dane na fakturze. Jednak podatnik może powołać się na to, iż jeśli faktura wskazywała wprawdzie kwotę VAT, ale nie określała stawki tego podatku (np. wskazano kwotę netto 200 zł, VAT 46 zł, ale przeoczono informację: „stawka 23%”), to faktura taka nie jest wadliwa, w myśl ww. orzeczenia TSUE.