Korekta JPK_V7 od 1 stycznia 2022 r. a czynny żal

Zmiany wprowadzone w Polskim Ładzie dotykają też Kodeksu karnego skarbowego (dalej: kks) w zakresie art. 16a. Taka regulacja wpływa na rozliczenie podatku od towarów i usług. Ustawa wprowadza dwie zasadnicze zmiany. Obie w znaczący sposób rzutują na obowiązującą do tej pory praktykę w rozliczeniach VAT.

Pierwsza zmiana działa na korzyść podatnika. Zakłada ona, że od nowego roku przedsiębiorca, który składa korektę JPK_V7 dotyczącą części ewidencyjnej, nie musi sporządzać tzw. czynnego żalu, aby uniknąć kary.

Według wcześniej obowiązujących przepisów nie podlegał karze ten, kto złożył prawnie skuteczną korektę deklaracji. W art. 16a nie wymieniono jednak Jednolitego pliku kontrolnego (ksiąg), a więc złożenie korekty JPK nie korzysta z tego wyjątku. Nowe brzmienie art. 16a, które weszło w życie z 1 stycznia 2022 r., uwzględnia zarówno złożenie korekty deklaracji, jak i przesłanie ksiąg.

Więcej o JPK_VAT: 

Uwaga! Błędy w ewidencyjnej części JPK dużo bardziej bolesne dla podatników

W dotychczasowym stanie faktycznym każda korekta części ewidencyjnej JPK_V7, dotycząca okresu od października 2020 roku, wymagała złożenia czynnego żalu do US.

W praktyce podatnik, który chciał zmienić zadeklarowaną nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym do przeniesienia na kwotę do zwrotu, nie musiał składać czynnego żalu. Działo się tak, gdyż korygował jedynie część deklaracyjną JPK_VAT.

Natomiast w przypadku dodania do rozliczenia faktury, konieczne jest złożenie korekty zarówno części deklaracyjnej, jak i ewidencyjnej JPK-VAT. Tuż rodziło obowiązek złożenia czynnego żalu. Było to dość uciążliwe w przypadku spółek często korygujących swoje rozliczenia lub spółek zagranicznych.

Z punktu widzenia firm księgowych obsługujących podmioty zagraniczne, zarejestrowane do rozliczeń VAT w Polsce, powyższy wymóg był bardzo problematyczny. W momencie sporządzania korekty JPK_VAT księgowy był zobowiązany do przygotowania czynnego żalu. Musił przesłać go do klienta w celu podpisania dokumentu. Następnie należło przekazać go do właściwego urzędu skarbowego.

Klient, podmiot zagraniczny, musiał dokument wydrukować, podpisać i wysłać kurierem na adres polskiego urzędu. Księgowy odpowiedzialny za korektę musiał także monitorować przesyłkę, aby w momencie dostarczenia dokumentu do urzędu wysłać korektę JPK.

Jeżeli korekta JPK została złożona przed dostarczeniem czynnego żalu przedsiębiorcy groziła kara za przestępstwo lub wykroczenie skarbowe. Natomiast jeżeli czynny żal został dostarczony na kilka dni przed złożeniem JPK, dokument zostawał uznany za niezasadny. W takim wypadku konieczne będzie złożenie czynnego żalu ponownie.

Do niewielu ułatwień należy fakt, że składając w jednym momencie kilka korekt JPK_VAT, podatnik może złożyć jeden zbiorczy czynny żal dotyczący wielu okresów rozliczeniowych.

Podatnicy często mają problem z określeniem, w jakiej formie czynny żal powinien zostać złożony. Naprzeciw tym wątpliwościom wychodzi art. 16a ust. 4 kks. Przepis ten mówi, że zawiadomienie o popełnieniu czynu zabronionego powinno zostać wniesione „na piśmie”. W praktyce za skutecznie dostarczony czynny żal uznaje się podpisane pismo wysłane pocztą tradycyjną, jak i złożone drogą elektroniczną. Przykładowo za pomocą platform e-PUAP lub e-Urząd Skarbowy.

Druga zmiana w zakresie rozliczenia podatku od towarów i usług określa wyjątek, dla którego złożenie korekty JPK. Wtedy zapłata zaległości wraz z odsetkami nie uchronią podatnika od odpowiedzialności karnej. Ustawodawca wprowadza art. 16a ust. 3. Zgodnie z którym § 1 nie stosuje się, jeżeli przed złożeniem korekty deklaracji lub księgi wszczęto postępowanie przygotowawcze o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe. Podobnie, gdy ujawniono w toku toczącego się postępowania przygotowawczego to przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe.

Od nowego roku przedsiębiorca, składając korektę JPK, nie ma pewności, czy uchroni go ona od odpowiedzialności karnej. W momencie składania korekty nie będzie wiedział, czy w jego sprawie nie toczy się postępowanie przygotowawcze.

Może więc dojść do sytuacji, w której podatnik:

• złoży korektę deklaracji lub JPK,
• opłaci zaległość podatkową, nie wiedząc o wszczętym postępowaniu przygotowawczym w jego sprawie,
• i zostanie ukarany zgodnie z Kodeksem karnym skarbowym.

Przed zmianami skuteczne złożenie korekty powodowało, że organ podatkowy nie mógł wszcząć postępowania w sprawie tego podatnika. Ponadto, jeśli postępowanie było w trakcie, a podatnik złożył skuteczną korektę, postępowanie to było umarzane.

Od nowego roku istotne stało się to, jak szybko podatnik skoryguje nieprawidłowo złożoną deklaracją lub JPK. Bardzo ważne staje się to, aby korekty dokonał przed wszczęciem przez organ podatkowy postępowania przygotowawczego o przestępstwo lub wykroczenie skarbowe.

Powyższe może być sporym utrudnieniem dla spółek dokonujących bardzo wielu transakcji, głównie zagranicznych. Faktury od zagranicznych kontrahentów często wpływają z opóźnieniem. W niektórych spółkach może okazać się, że korekty powinny być sporządzane co miesiąc – za kilka okresów rozliczeniowych.

Po wejściu nowych przepisów organy podatkowe częściej będą karać podatników, szczególnie tych, którzy zwlekają ze skorygowaniem błędnie złożonych deklaracji lub plików JPK_VAT.