Ważny wyrok TSUE w polskiej sprawie - przekształcenie użytkowania wieczystego w prawo własności z VAT

Chodziło tu o konsekwencje tego, że w 2019 r. użytkowanie wieczyste gruntów przekształciło się z mocy prawa w prawo własności tych gruntów, a z racji przekształcenia uprawniony wnosi na rzecz dotychczasowego właściciela gruntu opłatę. Powstał więc spór czy opłaty te podlegają VAT.

Gminy przekonywały, że już w wyniku ustanowienia użytkowania wieczystego doszło do przeniesienia władztwa ekonomicznego nad gruntem na rzecz użytkownika wieczystego. Nie może być więc mowy o ponownej dostawie towaru, co zresztą groziłoby podwójnym opodatkowaniem. Poza tym wskazywano m.in., że działanie w charakterze organu władzy publicznej czy zarządzanie majątkiem nie są zdarzeniami objętymi VAT.  Zresztą przekształcenie odbywało się z mocy prawa.

WSA we Wrocławiu zwrócił się w połowie 2019 r. do TSUE z pytaniem, czy przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości z mocy prawa stanowi dostawę towarów, podlegającą VAT i czy gmina działa w charakterze podatnika?

Trybunał w najnowszym wyroku stwierdził, że przekształcenie prawa użytkowania wieczystego nieruchomości w prawo pełnej własności, które doprowadziło do przeniesienia prawa własności Gminy na użytkowników wieczystych, trzeba uznać za przeniesienie prawa własności („przeniesienie prawa własności do towaru w zamian za odszkodowanie, z nakazu wydanego przez organ władzy publicznej lub w jego imieniu albo z mocy prawa").

Nastąpiło bowiem przeniesienie prawa własności, z mocy prawa i za odszkodowaniem. Skoro też opłata z tytułu przekształcenia jest należna przez okres 20 lat, to pozwala ona gminom na uzyskiwanie z tego tytułu stałego dochodu. Tym samym taka transakcja jest przejawem działalności gospodarczej w rozumieniu dyrektywy VAT.