Tarcza antyinflacyjna VAT – 12 ważnych pytań o stawkę VAT w 2022 roku

Pytanie: Dostaliśmy fakturę za energie elektryczną ze stawką 5%. Wystawiamy refaktury naszym najemcom. Czy wystawiamy je ze stawką 5% czy 23%?

Rozwiązanie: Jeśli energia elektryczna jest sprzedawana (refakturowana) jako taka, tzn. wedle rzeczywistego zużycia, to wówczas należy zastosować (w okresie od 1 stycznia 2022 r. do 31 lipca 2022 r.) stawkę 5% VAT. Obniżona stawka VAT dotyczy bowiem każdej dostawy energii elektrycznej, w tym również jej refakturowania.

Jeśli obciążenie za energię elektryczną jest składnikiem czynszu (np. jest obciążenie zryczałtowane, według powierzchni, czy innego klucza), to wówczas nie mamy do czynienia ze sprzedażą energii jako takiej. Wszystkie te opłaty są składnikiem czynszu i wówczas stawka obniżona nie ma zastosowania.

Pytanie: Od 1 lutego do 31 lipca br. stawka podatku VAT wynosi 5% dla energii elektrycznej o kodzie CN 2716 00 00. Oznacza to, że dla instrumentów dotyczących energii elektrycznej z dostawą zrealizowaną w okresie od 1 lutego 2022 r. do 31 lipca 2022 r. są stosowane w tym okresie nowe, zmniejszone stawki VAT: odpowiednio 5% na energię elektryczną. Obniżone stawki VAT na te instrumenty obowiązują do 31 lipca 2022 r. Czy w związku z tym sprzedaż gwarancji pochodzenia energii elektrycznej oraz sprzedaż praw majątkowych (świadectw pochodzenia dla energii elektrycznej) w okresie od 1 lutego 2022 r. do 31 lipca 2022 r., również powinna być opodatkowana stawką VAT 5%?

Rozwiązanie: Sprzedaż praw, o których mowa w pytaniu nie będzie opodatkowana stawką VAT 5% w okresie od lutego do lipca br.

Wprowadzenie stawki 5% dla dostaw energii elektrycznej w okresie od lutego do lipca br. nastąpiło na skutek wejścia w życie ustawy nowelizującej ustawę o VAT.

Nie przewidziano w niej, aby stawką 5% opodatkować również obrót gwarancjami pochodzenia energii elektrycznej oraz świadectwami pochodzenia dla energii elektrycznej. Również w ustawie o VAT ani w rozporządzeniach wykonawczych do ustawy o VAT dotychczas nie przewidziano, aby sprzedaż tych praw była opodatkowana stawką 5%.

Pytanie: Osoba fizyczna PKPIR + VAT prowadzi restaurację sushi. Pytanie ma związek ze zmianą stawek od 1 lutego 2022 r. z 5% na 0%. W załączniku 10 ustawy o VAT jest pozycja „Ryby”. Zgodnie z nową matrycą, towary aktualnie korzystające z 5% stawki VAT, tj. homary, ośmiornice oraz inne towary objęte kategoriami od CN 0306 do CN 0308, zostały wprost wyłączone z zastosowania obniżonej stawki. Do kategorii od CN 0306 do CN 0308 opisanej powyżej zaliczyć można ponadto takie towary jak: langusty, kraby, krewetki, ostrygi i małże, ale także ślimaki inne niż ślimaki morskie. Czy sushi, które będzie z krewetką albo krabem albo samym avocado, może być objęte stawką 0%? Co zrobić, aby było prawidłowo dzielić zestaw na 0% za kraby, krewetki a pozostałe na 5% i 8%? Jak traktować opakowania, które są wliczone w zestaw, czyli pałeczki, butelki z sosem oraz torbę papierowa i opakowanie, w którym jest sushi, czy odrębna pozycja na 23?

Rozwiązanie: Sprzedaż przez placówki gastronomiczne dań, których składnikiem są wymienione przez Państwo produkty (tzw. owoce morza np. homary, ośmiornice, krewetki) - opodatkowana jest podstawową stawką podatku VAT w wysokości 23%. Tak więc danie sushi, w skład którego wchodzi np. krewetka, przygotowane bezpośrednio do spożycia (serwowane w restauracji lub na wynos) opodatkowane powinno być (w całości) przez restaurację podstawową stawką VAT (23%).

Jeżeli sushi jest serwowane przez restaurację bez użycia powyższych składników, to zastosowanie znajdzie 8% stawka podatku VAT- podstawowa stawka VAT dla usługi gastronomicznej (tj. usługi związanej z wyżywieniem). Stawka VAT w wysokości 5% mogłaby mieć zastosowanie do dostawy zestawu sushi- jako gotowego posiłku, ale nie przeznaczonego do bezpośredniego spożycia (CN 16, poz. 11 załącznika nr 10 do ustawy o VAT, ale bez owoców morza) i pod warunkiem, że dostawa takiego posiłku nie stanowi usługi gastronomicznej. Od 1 lutego stawka dla określonych produktów z załącznika nr 10 (w tym przetworów z ryb), została obniżona do wysokości 0% VAT.

Usługi restauracyjne zaliczane do usług związanych z wyżywieniem (PKWiU dział 56). Na mocy art. 41 ust. 12f ustawy o VAT stawkę podatku w wysokości 8% stosuje się do dostawy towarów i świadczenia usług klasyfikowanych według PKWiU w grupowaniu usługi związane z wyżywieniem (PKWiU 56), z wyłączeniem sprzedaży w zakresie:

1. napojów innych niż wymienione w załączniku nr 3 i nr 10 do ustawy o VAT lub w przepisach wykonawczych wydanych na jej podstawie, w tym ich przygotowania i podania (np. kawa, herbata, woda mineralna);
2. towarów nieprzetworzonych przez podatnika, innych niż wymienione w załączniku nr 3 lub załączniku nr 10 do ustawy lub w przepisach wykonawczych wydanych na jej podstawie;
3. posiłków, których składnikiem są towary wskazane jako wyłączone z grupowań wymienionych w poz. 2 i 11 załącznika nr 10 do ustawy.

Towary wskazane jako wyłączone z grupowań wymienionych w poz. 2 i 11 załącznika nr 10 do ustawy o VAT to homary i ośmiornice oraz towary objęte CN 0306 - CN 0308, a także kawior oraz namiastki kawioru objęte CN 1604 i przetwory z homarów i ośmiornic oraz z innych towarów objętych CN 1603 00 i CN 1605.

Dla towarów i usług wymienionych w załączniku nr 3 do ustawy o VAT, innych niż klasyfikowane według PKWiU w grupowaniu usługi związane z wyżywieniem (PKWiU 56), stawka podatku wynosi 8%.

Dla towarów i usług wymienionych w załączniku nr 10 do ustawy o VAT, innych niż klasyfikowane według PKWiU w grupowaniu usługi związane z wyżywieniem (PKWiU 56), stawka podatku wynosi 5%.

Zaznaczyć trzeba, że na stawkę podatku przy dostawie towaru dokonywanej przez placówkę gastronomiczną nie ma więc wpływu to, jak towar ten sklasyfikowany wg Nomenklatury scalonej (CN), jeżeli jego wydanie będzie uznane za usługę związaną wyżywieniem (PKWiU 56). Stawka VAT dla usługi gastronomicznej ulegnie podwyższeniu do 23%, jeżeli klientowi zostaną podane określone napoje (w tej części), towary nieprzetworzone (w tej części) oraz jeżeli podawany posiłek został przyrządzony z użyciem owoców morza (cały posiłek przyjmuje wówczas stawkę VAT w wysokości 23%).

Ze stawki obniżonej VAT w wysokości 5% korzysta jedynie dostawa artykułów spożywczych, którym nie towarzyszą żadne usługi wspomagające sprzedaż (np. przyrządzenie i podanie, odgrzanie dania), identyfikowane wg CN.

Dla przykładu, tak będzie w sytuacji, gdy restauracja dostarczać będzie zestawy sushi- jako gotowe posiłki, nie przeznaczone do bezpośredniego spożycia tylko do (od)sprzedaży (CN 16, poz. 11 załącznika nr 10 do ustawy o VAT z wyłączeniem określonych owoców morza). Zaznaczyć trzeba, że w tym przypadku dostawa gotowego posiłku nie może posiadać znamion usługi gastronomicznej (PKWiU 56).

Dla dostawy towarów spożywczych wymienionych w poz. 1–18 załącznika nr 10 do ustawy o VAT w okresie od 1 lutego 2022 r. do 31 lipca 2022 r. obniża się stawkę VAT do stawki 0%- pod warunkiem, że dostawa takiego produktu z załącznika nr 10 nie stanowi usługi związanej z wyżywieniem (PKWiU 56). Jeżeli więc restauracja „produkuje” takie gotowe posiłki sushi do sprzedaży, a nie zawierają one owoców morza, to dla całego zestawu znajdzie zastosowanie po 1 lutym 2022 stawka VAT w wysokości 0%. Jeżeli owoce morza zostaną użyte do przyrządzenia zestawu, to właściwą dla zestawu sushi będzie 23% stawka VAT.

Dodatkowe świadczenia podatnika względem klienta, takie jak pałeczki, opakowania, sosy- wliczone w cenę zestawu, powinny zostać opodatkowane taką stawką VAT jaką przyjmie zestaw sushi.

Pytanie: W związku ze zmiana stawek VAT od 1 lutego 2022 mam pytanie czy powinnam obniżyć stawkę VAT na towary sprzedawane w barku: soki robione z owoców, woda gazowana i nie gazowana w butelkach, soki owocowe w butelkach, orzeszki oraz kwas chlebowy sprzedawany w butelkach? Rozumiem, że stawka za te towary powinna być obniżona do 0%?

Rozwiązanie: Z dniem 1 lutego 2022 r. dodane zostały art. 146da-dc ustawy o VAT. Przepisy te tymczasowo, tj. w okresie od 1 lutego do 31 lipca 2022 r., obniżą stawki VAT stosowane dla dostaw jedenastu kategorii towarów.

Do towarów tych należą między innymi towar spożywcze wymienione w poz. 1–18 załącznika nr 10 do ustawy o VAT, inne niż klasyfikowane według Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług w grupowaniu usługi związane z wyżywieniem (PKWiU 56). Dla towarów tych stawka VAT zostanie tymczasowo obniżona do 0% (zob. dodawany art. 146da ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT).

Z powyższego wynika, że do 0% obniżona została stawka tych towarów spożywczych, dla których standardowa stawka VAT wynosi 5%. Przy czym obniżona do 0% stawka VAT nie ma zastosowania w przypadkach, gdy sprzedaż tych towarów następuje w ramach świadczenia usług związanych z wyżywieniem.

Spośród wymienionych towarów standardowo stawką VAT w wysokości 5% opodatkowane są soki owocowe (należą one do wskazanych w poz. 13 załącznika nr 10 do ustawy o VAT przetworów z warzyw, owoców, orzechów lub pozostałych części roślin - z wyłączeniem produktów o rzeczywistej masowej mocy alkoholu powyżej 1,2%) oraz orzeszki (zob. poz. 6 załącznika nr 10 do ustawy o VAT). A zatem tylko dla tych towarów – w zakresie w jakim nie są one sprzedawane w ramach usług związanych z wyżywieniem – powinna Pani obniżyć od 1 lutego 2022 r. stosowaną stawkę VAT do 0%.

Pytanie: Pytanie dotyczy zmiany stawek VAT na produkty spożywcze z 5 na 0%. Jesteśmy firmą przetwórstwa owocowo-warzywnego i prowadzimy sprzedaż hurtową następującego asortymentu: kompoty owocowe, dżemy, marynaty owocowo-warzywne takie jak: dynia, ogórki, gruszki, śliwki, papryka oraz jabłka prażone. Czy jesteśmy zobowiązani do zmiany stawek od 1 lutego? Jeśli tak to rozumiem, że na fakturach wystawianych dla klientów powinniśmy wpisywać asortyment z zerową stawką?

Rozwiązanie: Z dniem 1 lutego 2022 r. dodane zostały art. 146da-dc ustawy o VAT. Przepisy te tymczasowo, tj. w okresie od dnia 1 lutego do 31 lipca 2022 r., obniżają stawki VAT stosowane dla dostaw jedenastu kategorii towarów.

Do towarów tych należą między innymi towar spożywcze wymienione w poz. 1–18 załącznika nr 10 do ustawy o VAT, inne niż klasyfikowane według Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług w grupowaniu usługi związane z wyżywieniem (PKWiU 56). Dla towarów tych stawka VAT zostanie tymczasowo obniżona do 0% (zob. dodawany art. 146da ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT).

Z powyższego wynika, że do 0% obniżona została stawka tych towarów spożywczych, dla których standardowa stawka VAT wynosi 5%. Przy czym obniżona do 0% stawka VAT nie ma zastosowania w przypadkach, gdy sprzedaż tych towarów następuje w ramach świadczenia usług związanych z wyżywieniem.

Ze wskazanego przepisu nie wynika przy tym, aby z punktu widzenia stosowania stawki 0% istotne było kto jest nabywcą lub dostawcą towarów. W konsekwencji stawka 0% ma zastosowanie również do producentów towarów spożywczych czy firm zajmujących się ich sprzedażą hurtową. A zatem od 1 stycznia 2022 r. do towarów, dla których dotychczas stosowaliście Państwo stawkę 5%, powinniście Państwo stosować stawkę 0%.

Pytanie: Podatnik prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą. Zajmuje się produkcją i sprzedażą wyrobów wędliniarskich opodatkowanych 5% stawką VAT (PKWiU CN 10.13.11.0 10.13.14 10.13.15 101311 tj. szynki, kiełbasy, kaszanka, polędwica, boczek, salceson, bekon, żeberka wędzone). Czy powinien stosować kod CN 16010091 kiełbasy, 16024110 szynki? Czy był zobowiązany do obniżenia stawek VAT z dniem 1 lutego 2022 r. do stawki 0%.?

Rozwiązanie: Stawka VAT na te towary wynosi obecnie 0% VAT

Zgodnie z art. 146da ust. 1 pkt 1 ustawy VAT w okresie od 1 lutego 2022 r. do 31 lipca 2022 r. dla towarów spożywczych wymienionych w poz. 1–18 załącznika nr 10 do ustawy, innych niż klasyfikowane według Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług w grupowaniu usługi związane z wyżywieniem (PKWiU 56), stawka podatku wynosi 0%. Pod pozycją 11 załącznika nr 10 do ustawy wymienia się:

• przetwory z mięsa, ryb, skorupiaków, mięczaków lub pozostałych bezkręgowców wodnych, lub z owadów (ex CN 16) - z wyłączeniem:
  1) kawioru oraz namiastek kawioru objętych CN 1604,
     2) przetworów z homarów i ośmiornic oraz z innych towarów objętych    kodem CN 1603 00 i CN 1605.

Produkty, o których mowa w pytaniu, nie są owocami morza. Są wymienione pod pozycją 11 załącznika nr 10 do ustawy VAT. W związku z tym w okresie od 1 lutego do 31 lipca 2022 r. stawka VAT wynosi 0% VAT.

Pytanie: Tarcza antyinflacyjna – obniżenie stawek VAT. Czy producent jaj kurzych (ferma), też stosuje obniżone stawki VAT? Czy obniżona stawka VAT jest przypisana do towaru, czy tez do podmiotu, który go dystrybuuje?

Rozwiązanie: Z dniem 1 lutego 2022 r. dodane zostały art. 146da-dc ustawy o VAT. Przepisy te tymczasowo, tj. w okresie od 1 lutego do 31 lipca 2022 r., obniżają stawki VAT stosowane dla dostaw jedenastu kategorii towarów.

Do towarów tych należą między innymi towar spożywcze wymienione w poz. 1–18 załącznika nr 10 do ustawy o VAT, inne niż klasyfikowane według Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług w grupowaniu usługi związane z wyżywieniem (PKWiU 56). Dla towarów tych stawka VAT została tymczasowo obniżona do 0% (zob. dodawany art. 146da ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT).

Ze wskazanych przepisów nie wynika, aby z punktu widzenia tymczasowego obniżonych stawek miało znaczenie kto jest sprzedawcą lub nabywcą towarów. Oznacza to, że stawkę 0% stosować powinni od 1 lutego 2022 r. również hurtowi sprzedawcy towarów spożywczych wymienionych w poz. 1-18 do ustawy o VAT, w tym producenci kurzych jaj (fermy).

Pytanie: Proszę o pomoc w rozwiązaniu wątpliwości, kiedy mam zastosować stawkę 0% sprzedając towary w systemie Tax Free. Podaję przykładową sytuację: Towary zostały sprzedane osobie fizycznej z Ukrainy 15 stycznia 2022 r. Potwierdzenie wywozu towarów poza terytorium Polski otrzymałem w systemie PUESC 20 lutego 2022 r. Podróżny odebrał VAT w formie gotówkowej 28 lutego 2022 r. (po wysyłce pliku JPK V7M). W której deklaracji mogę zastosować stawkę VAT do dokonanej dostawy w wysokości 0%? W części deklaracyjnej pliku JPK-V7M za styczeń 2022 roku? Potwierdzenie wywozu otrzymałem 20 lutego 2022 r., ale nie dokonałem zwrotu podatku podróżnemu. Podróżny otrzyma zwrot podatku dopiero po wysłaniu pliku JPK V7M, czyli 28 lutego 2022 r. Czy stawkę w wysokości 0% należy w przedstawionej sytuacji wykazać w lutym 2022 roku, czyli w miesiącu, w którym zwróciłem VAT podróżnemu? Czy stawkę w wysokości 0% mogę zastosować do sprzedaży z 15 stycznia 2021 r., jeżeli potwierdzenie wywozu otrzymam przed 25 lutego 2022 r. oraz zwrócę VAT podróżnemu przed 25 lutego 2022 r.?

Rozwiązanie: Przepisami art. 126-130 ustawy o VAT określony jest system zwrotu podatku podróżnym. Do dostaw towarów, od których dokonano zwrotu podatku podróżnemu, sprzedawca stosuje stawkę podatku VAT 0%, o ile spełnione są warunki określone przepisami art. 129 ust. 1 pkt 1-3 ustawy o VAT. Jednym z tych warunków jest, aby podatnik przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy otrzymał elektroniczne potwierdzenie wywozu towarów, o którym mowa w art. 128 ust. 2 ustawy o VAT, lub wydruk dokumentu elektronicznego TAX FREE zawierający potwierdzenie, o którym mowa w art. 128 ust. 5 ustawy o VAT (zob. art. 129 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT).

Innym warunkiem jest, aby podatnik posiadał dokumenty:

1. określone odrębnymi przepisami, potwierdzające dokonanie zwrotu kwoty podatku - w przypadku, gdy zwrot podatku został dokonany w formie rozliczenia bezgotówkowego,
2. na których podróżny potwierdził własnoręcznym czytelnym podpisem otrzymanie zwrotu kwoty podatku, ze wskazaniem daty otrzymania zwrotu - w przypadku, gdy zwrot podatku został dokonany w formie wypłaty gotówkowej (zob. art. 129 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT).

Obowiązek podatkowy z tytułu dokonywania dostaw towarów powstaje najczęściej z chwilą dokonania dostawy towarów (zob. art. 19a ust. 1 ustawy o VAT). A zatem we wszystkich trzech wskazanych przypadkach dostawę (sprzedaż) towarów na rzecz podróżnego obowiązany jest Pan wykazać w pliku JPK_V7M za styczeń 2022 r. Przy czym według mnie:

1. w pierwszej ze wskazanych sytuacji dokonaną dostawę towarów na rzecz podróżnego powinien Pan wykazać w pliku JPK_V7M za styczeń 2022 r. najpierw ze stawką krajową (gdyż przed upływem terminu do jej złożenia nie dokonał Pan zwrotu VAT podróżnemu, a w konsekwencji nie posiada Pan dokumentów, o których mowa w art. art. 129 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT), a następnie w dniu 28 lutego 2022 r. stał się Pan uprawniony do skorygowania tej stawki na stawkę 0% (w tym celu powinien Pan skorygować przesłany już plik JPK_V7M za styczeń 2022 r.; w przypadku niespełnienia warunku określonego w art. 129 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT nie ma bowiem przepisu podobnego zawartego w art. 129 ust. 2 ustawy o VAT, który to przepis przewiduje dokonywanie korekty w bieżącej deklaracji VAT),
2. w drugiej ze wskazanych sytuacji dokonaną dostawę towarów na rzecz podróżnego powinien Pan od razu wykazać w pliku JPK_V7M za styczeń 2022 r. ze stawką 0% (gdyż przed upływem terminu do jej złożenia spełnił Pan warunki zastosowania stawki 0%).

Pytanie: Restauracja świadczy usługi gastronomiczne w lokalu, a dodatkowo przygotowuje dania na wynos, które są zamawiane za pośrednictwem aplikacji typu UBER EATS, bądź zamawiane bezpośrednio z restauracji. Jaka będzie właściwa stawka VAT (8% czy 5%) dla zamówień składanych na wynos przez aplikację, bądź bezpośrednio składanych na wynos z restauracji? Czy wprowadzone od 1 lutego 2022 r. zmiany dotyczące obniżenia stawki VAT z 5% na 0%, mają zastosowanie, jeżeli okazałoby się, że któryś z powyższych przypadków jest obciążony stawką 5% VAT?

Rozwiązanie: Od 1 lipca 2020 r. właściwa jest stawka 8%, bo skreślono pozycję obniżającą stawkę dla posiłków gotowych do 5%.

Konsekwentnie również nie są one objęte czasową stawką 0%. W doktrynie podkreśla się, że tylko jeżeli sprzedajemy produkt wprost wskazany w załączniku nr 10 do VAT i do spożycia wymaga jeszcze podgrzania, to można stosować stawkę 5% (a czasowo 0% w odniesieniu do poz. 1-18 tego załącznika). Pogląd ten jednak jest ryzykowny jako nieakceptowany przez organy podatkowe.

Pytanie: Jaka jest stawka VAT na projekt mieszkania, którego powierzchnia wynosi 184,81 m²? Sprzedaż jest na osobę fizyczną. Od czego zależy stawka na usługi projektowe?

Rozwiązanie: Stawka VAT wynosi tym przypadku 23%.

Obniżona stawka VAT w budownictwie mieszkaniowym dotyczy: dostawy, budowy, remontu, modernizacji, termomodernizacji, przebudowy lub robót konserwacyjnych dotyczących obiektów budowlanych lub ich części zaliczonych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym.

Usługi projektowe dotyczące mieszkania nie są ani dostawą, ani budową, ani remontem, ani modernizacją, ani termomodernizacją, ani przebudową, ani robotami konserwacyjnymi. W związku z tym - nie obejmuje ich obniżona stawka VAT. Należy stosować stawkę podstawową.

Pytanie: Przedsiębiorstwo X jest czynnym podatnikiem VAT (również VAT-UE). Firma X zakupiła kalendarze oraz materiały biurowe z logo firmy. Nie odliczyła od tych zakupów VAT-u a kwotę netto wraz z VAT-em (czyli kwotę brutto) zaliczyła w koszty. Jednostka wysłała zakupione towary kontrahentowi z UE i poniosła koszt usługi kurierskiej (podobnie jak w przypadku materiałów nie odliczyła od tej usługi VAT tylko kwotę brutto zaliczyła w koszty). Czy refakturując zagranicznego kontrahenta z UE można zastosować stawkę 0%, oraz czy refakturujemy kontrahenta biorąc kwoty netto czy brutto z faktur pierwotnych?

Rozwiązanie: W zasadzie nie mamy to do czynienia z refakturowaniem, lecz po prostu z zakupem towaru, który jest potem odprzedawany za granicę. Zakup taki daje więc prawo do odliczenia, więc nieodliczenie i rozpoznanie kosztów było nieprawidłowe. Taka dostawa towarów może być opodatkowana stawką 0% lub stawką krajową (czyli taką, jak na fakturze od dostawcy) w zależności od tego, czy zostaną spełnione warunki do stosowania stawki 0%.

W tym wypadku ważne jest przede wszystkim to, aby nabywca miał czynny numer VAT UE, a firma kurierska przekazała podatnikowi dokumenty potwierdzające dokonanie WDT:

1) dokumenty przewozowe otrzymane od przewoźnika (spedytora) odpowiedzialnego za wywóz towarów z terytorium kraju, z których jednoznacznie wynika, że towary zostały dostarczone do miejsca ich przeznaczenia na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju - w przypadku, gdy przewóz towarów jest zlecany przewoźnikowi (spedytorowi),

2) specyfikacja poszczególnych sztuk ładunku.

Pytanie: W związku z tym, że w ramach procedury OSS można rozliczać VAT w jednym kraju UE z tytułu dostaw towarów na rzecz konsumentów (osób prywatnych) z innych niż Polska krajów członkowskich Unii, podatnik zamierza skorzystać z tej możliwości i rozliczać VAT (podatek od wartości dodanej) w Polsce. Na jakich zasadach i według jakich stawek należy rozliczać dostawy towarów w wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość (WSTO)? Czy należy stosować stawki VAT dla poszczególnych towarów obowiązujące w Polsce, czy stawki obowiązujące w poszczególnych państwach członkowskich UE? Czy istnieje obowiązek prowadzenia dodatkowej ewidencji i jakie elementy powinna ona zawierać?

Rozwiązanie: Z dniem 1 lipca 2021 r. do przepisów VAT wprowadzona została między innymi procedura unijna dotycząca dostaw towarów oraz świadczenia niektórych usług, czyli tzw. unijna procedura OSS. W Polsce procedurę tę określają znowelizowane art. 130a-130d ustawy o VAT.

Procedura ta ma zastosowanie między innymi do dokonywanych przez podatników dostaw stanowiących wewnątrzwspólnotową sprzedaż towarów na odległość (zob. art. 130a pkt 2 lit. ustawy o VAT), czyli tzw. WSTO. Z art. 2 pkt 22a ustawy o VAT wynika przy tym, że przez WSTO rozumie się dostawę towarów wysyłanych lub transportowanych przez dostawcę lub na jego rzecz, w tym wtedy, gdy dostawca uczestniczy pośrednio w transporcie lub wysyłce towarów, z terytorium państwa członkowskiego innego niż terytorium państwa członkowskiego zakończenia wysyłki lub transportu towarów do nabywcy, który nie jest podatnikiem lub będąc podatnikiem nie ma obowiązku rozliczania wewnątrzwspólnotowych nabyć towarów, pod warunkiem że dostarczane towary nie są nowymi środkami transportu ani towarami, o których mowa w art. 22 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT.

Mając to na uwadze wskazać pragnę, że jeżeli na podstawie art. 22a ust. 1 ustawy o VAT miejsce dostaw towarów stanowiących WSTO nie znajduje się na terytorium kraju (w Polsce), dokonywane przez polskich podatników WSTO opodatkowane są podatkiem VAT w państwach członkowskich, do których towary są wysyłane (zob. art. 22 ust. 1 pkt 1a ustawy o VAT), czyli w tzw. państwach członkowskich konsumpcji.

Powoduje to, że podatek VAT dotyczący takich dostaw rozliczany w ramach unijnej procedury OSS jest VAT nakładanym przez inne niż Polska państwa członkowskie. Rozliczając VAT z tytułu takich dostaw należy zatem stosować stawki podatku VAT obowiązujące w państwach członkowskich konsumpcji (niepolskie stawki podatku VAT), co potwierdza instrukcja wypełniania składanej przez podatników korzystających z unijnej procedury OSS deklaracji VIU-DO.

Wskazać jednocześnie pragnę, że podatnicy zidentyfikowani na potrzeby procedury OSS mają obowiązek prowadzić ewidencję. Ewidencja ta powinna być prowadzona w postaci elektronicznej zgodnie z wymogami określonymi w art. 63c ust. 1 rozporządzenia 282/2011 (zob. art. 130d ust. 1 ustawy o VAT). Powinna ona zatem zawierać następujące dane:

1. państwo członkowskie konsumpcji, w którym dokonywane są dostawy towarów lub świadczone są usługi,
2. rodzaj świadczonych usług lub opis i ilość towarów będących przedmiotem dostawy,
3. data świadczenia usług lub dokonania dostawy towarów,
4. podstawa opodatkowania ze wskazaniem zastosowanej waluty,
5. wszelkie kolejne kwoty podwyższające lub obniżające podstawę opodatkowania,
6. zastosowana stawka VAT,
7. kwota należnego VAT ze wskazaniem zastosowanej waluty,
8. data i kwota otrzymanych płatności,
9. wszelkie płatności zaliczkowe otrzymane przed dostawą towarów lub świadczeniem usług,
10. w przypadku gdy wystawiono fakturę – informacje zawarte na fakturze,
11. w przypadku usług – informacje wykorzystywane do określenia miejsca, w którym usługobiorca ma siedzibę lub stałe miejsce zamieszkania, lub zwykłe miejsce pobytu, natomiast w przypadku towarów – informacje wykorzystywane do określenia miejsca rozpoczęcia i zakończenia wysyłki lub transportu towarów do nabywcy,
12. wszelkie dowody dotyczące możliwych zwrotów towarów, w tym podstawa opodatkowania i zastosowana stawka VAT.

Niezależnie od obowiązku prowadzenia wskazanej ewidencji, podatnicy dokonujący dostaw towarów stanowiących WSTO, których towary w momencie rozpoczęcia ich wysyłki lub transportu znajdują się na terytorium kraju (oraz podatnicy świadczący na rzecz podmiotów niebędących podatnikami usługi telekomunikacyjne, usługi nadawcze lub usługi reklamowe, których miejsce świadczenia na podstawie art. 28k ust. 2 ustawy o VAT znajduje się na terytorium kraju), posiadający siedzibę działalności gospodarczej (a w razie braku takiej siedziby – stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu) tylko na terytorium kraju, są obowiązani prowadzić ewidencję.

Na jej podstawie trzeba mieć możliwość określenia łącznej wartość dostaw dokonywanych na rzecz podmiotów, o których mowa w art. 2 pkt 22a ustawy o VAT oraz świadczonych usług, o których mowa w art. 28k ust. 1 ustawy o VAT.

Taka ewidencja powinna zapewnić również wskazanie dostaw lub usług, w związku z którymi nastąpiło przekroczenie kwoty, o której mowa w art. 22a ust. 1 pkt 3 lub art. 28k ust. 2 pkt 3 ustawy o VAT (zob. art. 109 ust. 11a ustawy o VAT), tj. limitu w wysokości 42.000 zł, przy czym przekroczenie tej kwoty nie zwalnia podatników z obowiązku prowadzenia przedmiotowej ewidencji. Obowiązek prowadzenia tej ewidencji ciąży również na podatnikach korzystających unijnej procedury OSS.