Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o VAT dotyczący e-commerce

Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej przewiduje wprowadzenie zmian w ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, zwanej dalej „ustawą o VAT”, mających na celu implementację dyrektywy Rady (UE) 2020/284 z dnia 18 lutego 2020 r. zmieniającej dyrektywę 2006/112/WE w odniesieniu do wprowadzenia pewnych wymogów dla dostawców usług płatniczych, zwanej dalej „dyrektywą 2020/284”.

Dyrektywa 2020/284 ma zostać zaimplementowana do krajowego porządku prawnego do 31 grudnia 2023 r. Przepisy te zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2024 r.

Z dyrektywą 2020/284 ściśle związane jest rozporządzenie Rady (UE) 2020/283 zmieniające rozporządzenie (UE) nr 904/2010 w odniesieniu do środków służących wzmocnieniu współpracy administracyjnej w celu zwalczania oszustw w dziedzinie VAT, zwane dalej „rozporządzeniem CESOP”. Rozporządzenie to przewiduje m.in. utworzenie centralnego elektronicznego systemu informacji o płatnościach (CESOP), zarządzanego na poziomie Unii Europejskiej, zwanej dalej także „UE”, przez Komisję Europejską, do którego państwa członkowskie będą obowiązane cyklicznie przekazywać informacje na temat odbiorców płatności i transakcji płatniczych.

Wskazane wyżej akty prawne zmieniające są częścią pakietu na rzecz zwalczania oszustw związanych z VAT w obszarze handlu elektronicznego (e-commerce). Tym samym stanowią one uzupełnienie rozwiązań ujętych w tzw. pakiecie VAT-e-commerce w kontekście strategii Komisji dotyczącej jednolitego rynku cyfrowego, obejmującym m.in. dyrektywę Rady (UE) 2017/2455 z dnia 5 grudnia 2017 r. zmieniającą dyrektywę 2006/112/WE i dyrektywę 2009/132/WE w odniesieniu do niektórych obowiązków wynikających z podatku od wartości dodanej w przypadku świadczenia usług i sprzedaży towarów na odległość, zwaną dalej „dyrektywą 2017/2455” i dyrektywę Rady (UE) 2019/1995 zmieniającą dyrektywę 2006/112/WE w odniesieniu do przepisów dotyczących sprzedaży towarów na odległość i niektórych krajowych dostaw towarów, zwaną dalej „dyrektywą 2019/1995”.

Dyrektywy 2017/2455 i 2019/1955 zostały zaimplementowane do krajowego porządku prawnego ustawą z dnia 20 maja 2021 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, która weszła w życie z dniem 1 lipca 2021 r.

W zakresie implementacji dyrektyw 2017/2455 i 2019/1995 powyższa ustawa m.in.:

(i)      rozszerzyła tzw. mały punkt kompleksowej obsługi (Mini One Stop Shop - MOSS poprzez stworzenie punktu kompleksowej obsługi (One Stop Shop - OSS), upraszczając obowiązki w zakresie podatku VAT nałożone na podatników dokonujących dostaw towarów i świadczących usługi osobom niebędącym podatnikami (konsumentom) na terytorium UE; uproszczenie to obejmuje elektroniczną rejestrację dla celów podatku VAT i rozliczanie VAT w jednym państwie członkowskim zamiast konieczności rejestracji w każdym państwie członkowskim konsumpcji;

(ii)     nałożyła obowiązek zapłaty VAT na podatników ułatwiających dostawy przy użyciu interfejsu elektronicznego (np. internetowa platforma handlowa) od tych ułatwianych dostaw;

(iii)    zlikwidowała zwolnienie z podatku VAT od importu towarów w przesyłkach o niskiej wartości do 22 EUR;

(iv)    wprowadziła nową procedurę importu (Import One Stop Shop - IOSS) dla sprzedaży na odległość towarów importowanych z krajów trzecich do konsumentów w UE, w przesyłkach o wartości rzeczywistej do 150 EUR.

Rozwiązania wdrożone powyższą ustawą miały na celu wyrównanie szans unijnych przedsiębiorców w konkurowaniu w obszarze e-commerce z podmiotami z krajów trzecich, zmniejszenie obciążeń i kosztów związanych z wypełnianiem obowiązków podatkowych w zakresie VAT, a przede wszystkim uszczelnienie VAT w sektorze handlu elektronicznego i importu tzw. małych przesyłek do UE oraz poprawę efektywności poboru VAT.

Zakłada się, że zmiany ustanowione dyrektywami 2017/2455 i 2019/1955 uprościły system VAT, zwłaszcza w dziedzinie handlu elektronicznego, co w długim okresie będzie prowadziło do wzrostu poziomu przestrzegania przepisów o VAT. Jednakże powodzenie wprowadzonych środków w dużej mierze zależy od dostępności skutecznych narzędzi służących wykrywaniu i zwalczaniu oszustw związanych z VAT w sektorze e-commerce. Europejski Trybunał Obrachunkowy zauważył bowiem, że istniejący system zasadniczo opiera się na skłonności przedsiębiorców do dobrowolnego rejestrowania się i płacenia należnego podatku VAT. Istnieje zatem ryzyko, że przedsiębiorcy (zwłaszcza spoza UE) nie zarejestrują się do celów podatku VAT w żadnym państwie członkowskim, aby uniknąć naliczania i płacenia podatku VAT od dokonywanych przez nich transakcji. Ponadto, nawet jeśli zarejestrują się oni do OSS/IOSS w państwie członkowskim identyfikacji, nadal istnieje ryzyko, że zaniżą oni podatek VAT lub nie zadeklarują go wcale.

Organy podatkowe muszą być zatem w stanie efektywnie wykrywać nierzetelne przedsiębiorstwa, dopuszczające się oszustw i innych nieprawidłowości.

Państwa członkowskie nie są w stanie samodzielnie uzyskać od osób trzecich – np. dostawców usług płatniczych – informacji niezbędnych do kontroli transgranicznych dostaw towarów i świadczenia usług objętych VAT, zapewnienia prawidłowego stosowania przepisów dotyczących VAT e-commerce i rozwiązania problemu oszustw związanych z VAT w sektorze e-commerce. Dlatego kluczowe znaczenie ma współpraca między państwami członkowskimi. Ramy prawne współpracy administracyjnej między państwami członkowskimi w dziedzinie VAT zostały ustanowione w rozporządzeniu Rady (UE) nr 904/2010 z dnia 7 października 2010 r. w sprawie współpracy administracyjnej oraz zwalczania oszustw w dziedzinie podatku od wartości dodanej, zwanym dalej „rozporządzeniem 904/2010”. Niektóre państwa członkowskie uznały, że skuteczność tego rozporządzenia można zwiększyć za pomocą nowych narzędzi. W związku z tym inicjatywa zmierzająca do wprowadzenia nowych narzędzi współpracy, ukierunkowanych na ten konkretny problem, wymagała od Komisji Europejskiej przedstawienia wniosku w sprawie zmiany obowiązujących ram prawnych UE w zakresie dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, zwanej dalej „dyrektywą VAT”. Aby organy podatkowe mogły gromadzić dane dotyczące płatności związanych z VAT, należało wprowadzić nowe obowiązki w zakresie prowadzenia ewidencji przez dostawców usług płatniczych. Powyższe znalazło swój wyraz w dyrektywie 2020/284.

Środki przewidziane dyrektywą 2020/284 i rozporządzeniem CESOP mają zatem na celu wzmocnienie ram współpracy administracyjnej, ażeby rozwiązać problem nieprawidłowości (oszustw) związanych z VAT w sektorze e-commerce w celu lepszego wykrywania i zwalczania oszustw związanych z podatkiem VAT, poprzez zacieśnienie współpracy między administracjami podatkowymi a dostawcami usług płatniczych. Proponowane środki mogą wzmocnić przestrzeganie przepisów dotyczących podatku VAT, a tym samym stworzyć równe szanse dla całej UE w branży handlu elektronicznego.

Centralny elektroniczny system informacji o płatnościach (CESOP), do którego państwa członkowskie będą przekazywać dane na temat odbiorców płatności i transakcji płatniczych, zapewni administracjom podatkowym państw członkowskich dodatkowe narzędzie do skuteczniejszego zwalczania oszustw związanych z VAT w transgranicznym handlu elektronicznym, tj.:

• pozwoli na identyfikację podatników, którzy w innym przypadku nie byliby znani organom podatkowym - wykrywać podmioty, które powinny deklarować i płacić VAT w państwach członkowskich UE, ale nie mają nawet numeru identyfikacyjnego VAT;
• pozwoli na oszacowanie kwoty podatku VAT, która powinna być zapłacona w danym państwie członkowskim w związku z handlem elektronicznym. Oszacowanie to można wykorzystać do określenia luki w podatku VAT w tym konkretnym sektorze. Chociaż dane te nie będą w 100 % poprawne, można oczekiwać, że przy dostępnej ilości i jakości danych będą one bardzo użyteczne. Jednym z czynników, który może powodować zakłócenia w szacunkach, jest fakt, że fizyczna lokalizacja płatnika jest określana na podstawie metody płatności. W rzeczywistości mogą się one różnić. Biorąc pod uwagę normalne zachowanie konsumentów obecnych na rynku, przypadki, w których rzeczywista i pochodna lokalizacja płatnika różnią się, można uznać za jedynie marginalne, jeżeli wszystkie dane dotyczące płatności są skutecznie gromadzone. Większość płatników korzysta z kart wydanych przez lokalnych dostawców usług płatniczych ze względu na towar i bliskość. Istnieją przypadki, w których płatnik posiada kartę kredytową wydaną w innym państwie członkowskim niż państwo, w którym zamieszkuje (a zatem w którym może być należny podatek VAT), ale nie stanowi to rzeczywistej przeszkody w funkcjonowaniu systemu;
• pomoże w ocenie zobowiązań VAT znanych podatników zidentyfikowanych w VIES, OSS lub w IOSS.

Ponadto w związku ze zmianami wprowadzonymi w ustawie o VAT projekt ustawy przewiduje również zmiany w ustawie z dnia 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej, zwanej dalej „ustawą o KAS”.

Projekt ustawy znajdziesz poniżej, jako załącznik do tego artykułu.