Nadchodzi pakiet SLIM VAT 3. Poznaj już dziś zapowiedź kolejnych zmian w VAT

Na pakiet SLIM VAT 3 składa się wiele uproszczeń, zwłaszcza w zakresie podatku od towarów i usług. Poniżej przedstawiamy najważniejsze rozwiązania, jakie znalazły się w projekcie.

Obowiązujące na gruncie VAT pojęcie małego podatnika definiuje art. 2 pkt 25 ustawy o VAT. Na podstawie tego przepisu małymi podatnikami VAT są najczęściej podatnicy, u których wartość sprzedaży (wraz z kwotą podatku) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 1.200.000 euro.

Jest to limit niższy od obowiązującego na gruncie przepisów o podatku dochodowym. Tam za małego podatnika uważa się podatnika, u którego wartość przychodu ze sprzedaży (wraz z kwotą należnego podatku od towarów i usług) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 2 000.000 euro. Pakiet SLIM VAT 3 wyeliminuje te różnice.

Ponieważ również obowiązujący dla celów VAT limit zostanie podwyższony do 2.000.000 euro (zob. projektowana zmiana w art. 2 pkt 25 ustawy o VAT). Tym samym większa liczba podatników będzie uprawniona do wyboru rozliczania VAT tzw. metodą kasową oraz składania deklaracji VAT za okresy kwartalne.

Wartość sprzedaży u podatnika będącego osobą fizyczną otrzymuje się od kilku lat na poziomie około 7.000.000 zł.

W obecnym stanie prawnym podatnik ten nie jest małym podatnikiem w rozumieniu VAT, gdyż jest to wartość sprzedaży przekraczająca równowartość 1.200.000 euro. Wejście w życie pakietu SLIM VAT 3 to zmieni, gdyż 7.000.000 zł to mniej niż równowartość 2.000.000 euro. W konsekwencji podatnik, o którym mowa, będzie mógł wybrać rozliczanie VAT metodą kasową, jak również – o ile nie będzie miało zastosowanie wyłączenie możliwości składania deklaracji kwartalnych – wybrać składanie kwartalnych deklaracji VAT.

Obecnie nie ma przepisów, które wskazują, jakie kursy przeliczeniowe należy stosować dla faktur korygujących wystawianych do faktur pierwotnych wystawionych w walucie obcej. Pakiet SLIM VAT 3 wprowadzi takie przepisy. Będzie z nich wynikać między innymi, że:

• w przypadku gdy podstawa opodatkowania określona w walucie obcej uległa zmniejszeniu, przeliczenia na złote dokonuje się według kursu średniego danej waluty obcej przyjętego dla podstawy opodatkowania, która ulega temu zmniejszeniu (zob. projektowany art. 31b ust. 1 ustawy o VAT),
• w przypadku gdy podstawa opodatkowania określona w walucie obcej uległa zwiększeniu, przeliczenia na złoty podatnik, dokonuje według kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez NBP na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień, w którym zaistniała przyczyna zwiększenia podstawy opodatkowania (zob. projektowany art. 31b ust. 2 ustawy o VAT),
• podatnik będzie miał możliwość stosowania jednego kursu rozliczeniowego w przypadku niektórych zbiorczych faktur korygujących (zob. projektowany art. 31b ust. 5 ustawy o VAT).

Czasem podatnicy nieotrzymują w terminie dowodów, że towary będące przedmiotem wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów (WDT) zostały wywiezione z terytorium kraju i dostarczone do nabywcy na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju. Wtedy podatnicy zobowiązani są wykazywać WDT ze stawką krajową (art. 42 ust. 12 ustawy o VAT).

W takich przypadkach otrzymanie tych dowodów upoważnia podatnika do wykazania WDT ze stawką 0% w okresie rozliczeniowym, w którym dostawa ta została dokonana (art. 42 ust. 12a ustawy o VAT).

Odniesienie się do momentu dokonania dostawy może powodować wiele wątpliwości praktycznych i prawnych. Dlatego w ramach pakietu SLIM VAT 3 treść art. 42 ust. 12a ustawy o VAT będzie znowelizowana. Przepisy będą wskazywać, że korektę uwzględnia się w okresie rozliczeniowym, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu WDT.

Obecne przepisy przewidują, że prawo do odliczenia VAT z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów (WNT) powstaje pod warunkiem, że podatnik otrzyma fakturę dokumentującą taką transakcję w terminie trzech miesięcy od upływu miesiąca, w którym w odniesieniu do nabytych towarów powstał obowiązek podatkowy. W przypadku niedotrzymania powyższego terminu podatnik jest obowiązany do odpowiedniego pomniejszenia kwoty podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym upłynął ten termin (art. 86 ust. 10 pkt 2 lit. a oraz art. 86 ust. 10g i 10h ustawy o VAT).

Powoduje to, że podatnicy ponoszą negatywne konsekwencje finansowe w postaci konieczności pomniejszenia podatku naliczonego, jeżeli po okresie 3 miesięcy od zadeklarowania WNT nie otrzymali faktury VAT. W ramach pakietu SLIM VAT 3 przewiduje się zmianę takiego stanu rzeczy poprzez likwidację wskazanego warunku przysługiwania prawa do odliczenia z tytułu WNT. W tym celu zostaną uchylone następujące przepisy: art. 86 ust. 10 pkt 2 lit. a oraz art. 86 ust. 10g i 10h ustawy o VAT).

Na podstawie art. 90 ust. 10 pkt 1 ustawy o VAT istnieje możliwość zaokrąglania do 100% proporcji, która przekroczyła 98%. Warunkiem tego jest to, aby kwota podatku naliczonego niepodlegająca odliczeniu, wynikająca z zastosowania tej proporcji, w skali roku była mniejsza niż 500 zł.

Pakiet SLIM VAT 3 podwyższa ten limit do 10.000 zł (zob. art. 90 ust. 10 pkt 1 ustawy o VAT). A zatem warunkiem omawianej możliwości ma być, aby kwota podatku naliczonego niepodlegająca odliczeniu, wynikająca z zastosowania tej proporcji, w skali roku była mniejsza niż 10.000 zł. Zasada ta ma obowiązywać w stosunku do proporcji ustalonej przez podatnika, dla okresów rozliczeniowych przypadających od początku 2022 roku.

Do 31 marca 2011 r. z przepisów wynikał brak obowiązku sporządzania korekty rocznej, jeżeli różnica pomiędzy wstępnie ustaloną proporcją a proporcją ostateczną nie przekraczała 2 punktów procentowych. Rozwiązanie to budziło poważne wątpliwości, co do zgodności z dyrektywą VAT. W związku z czym z od 1 kwietnia 2011 r. zostało usunięte z przepisów ustawy o VAT.

W ramach pakietu SLIM VAT 3 zostanie wprowadzone podobne rozwiązanie, z tą różnicą, że będzie to rozwiązanie dla podatników fakultatywne (zob. projektowany art. 91 ust. 1a ustawy o VAT). Jeżeli zmiana ta zostanie wprowadzona, podatnicy nie będą musieli sporządzać korekty rocznej, jeżeli różnica pomiędzy wstępnie ustaloną proporcją a proporcją ostateczną nie przekraczała 2 punktów procentowych, jednak będą do tego mieli prawo.

Z art. 106b ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT wynika obowiązek wystawiania faktur zaliczkowych. Z obecnych przepisów nie wynika przy tym wyłączenie obowiązku wystawiania takich faktur, jeżeli otrzymanie całości lub części zapłaty oraz powstanie obowiązku podatkowego w odniesieniu do czynności, której zapłata dotyczyła, nastąpiło w tym samym okresie rozliczeniowym.

Wynika to jednak z wyjaśnień organów podatkowych (zob. przykładowo interpretację indywidualną dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 15 maja 2014 r., nr IPPP3/443-186/14-2/SM, czy interpretację indywidualną dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 2 grudnia 2014 r., nr IPTPP2/443-694/14-2/DS).

W ramach pakietu SLIM VAT wprowadzone zostaną przepisy, które potwierdzają taką praktykę (zob. projektowane art. 106b ust. 1a, art. 106e ust. 1a oraz art. 106i ust. 2 ustawy o VAT).

Obecnie podatnicy, którzy prowadzą ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących, mają obowiązek drukować raporty fiskalne oraz wystawiane dokumenty za pomocą kas rejestrujących. Dotyczy to również podatników stosujących kasy online.

W ramach pakietu SLIM VAT 3 nie będzie już takiego obowiązku (zob. projektowane brzmienie art. 111 ust. 3a pkt 8 i art. 111 ust. 7a pkt 1 ustawy o VAT). Jednak wyłączenie obowiązku drukowania raportów fiskalnych i dokumentów niefiskalnych dotyczyć ma wyłącznie kas online, w tym kas wirtualnych.

Inne ważne zmiany wprowadzane w ramach pakietu SLIM VAT 3 będą na:

1. Obniżeniu niektórych stawek dodatkowego zobowiązania podatkowego, tj. stawki 20% do 10%, a stawki 15% do 5% (zob. projektowane zmiany w treści art. 112b ustawy o VAT).
2. Wyłączeniu ustalania dodatkowego zobowiązania podatkowego w przypadku zaistnienia szczególnych okoliczności, z których można wywnioskować, że podatnik, działał z należytą starannością, jakiej można było od niego oczekiwać w danej sytuacji, oraz pod warunkiem, że nieprawidłowość nie skutkowała uszczupleniem należności z tytułu podatku lub nie może skutkować uszczupleniem tej należności (zob. projektowany art. 112b ust. 3 pkt 4 ustawy o VAT).
3. Określeniu zasad dokonywania korekt dotyczących procedur OSS (tj. unijnej procedury OSS, nieunijnej procedury OSS oraz procedury IOSS) po upływie 3 lat od terminu złożenia deklaracji lub zaprzestania korzystania z procedury (zob. projektowane art. 130ca, art. 133a oraz art. 138ga ustawy o VAT).