Wniesienie przez gminę aportem do spółki miejskiej inwestycji związanej z drogą publiczną a VAT

WSA w Olsztynie rozpatrywał skargę na odmowę wydania interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej VAT w zakresie możliwości odzyskania podatku naliczonego, w związku z realizacją inwestycji, którą Gmina zamierza przekazać aportem do majątku spółki komunalnej miasta.

Z jednej strony – wyrok porusza dość interesujący problem dotyczący samego VAT, z drugiej – ważne kwestie procedury tyczące się interpretacji

Miasto realizuje bowiem projekt, w tym m.in. zadanie dotyczące poprawy zintegrowanej mobilności miejskiej – budowę, przebudowę dróg lokalnych i dróg dla rowerów wraz z m.in. budową ciągów pieszo-rowerowych, elementami bezpieczeństwa ruchu drogowego, oświetleniem. Majątek wytworzony w ramach projektu (w tym wiaty przystankowe) będzie miał charakter ogólnodostępny, a korzystanie z niego będzie nieodpłatne.

Właścicielem zrealizowanej infrastruktury (zarówno w okresie trwałości, jak i po jego zakończeniu), będzie Gmina, zaś zarządcą - spółka komunalna, na której majątek zostaną przekazane aportem środki trwałe powstałe w wyniku realizacji projektu. Za eksploatację i utrzymanie tych elementów infrastruktury będzie odpowiadać Spółka (100% udziału Gminy). Stąd zrodziła się wątpliwość, czy poniesiony podatek naliczony, związany z realizacją infrastruktury, która następnie zostanie przekazana aportem do spółek komunalnych miasta, był możliwy do odzyskania przez Gminę.

Gmina wnosząc aport rzeczowy do spółek prawa handlowego i cywilnego otrzymuje w zamian udziały (akcje) spółki o określonej wartości nominalnej. Gmina wywodziła, że aport winien być dokumentowany fakturą sprzedaży, a stawka podatkowa wykazana na tej fakturze będzie zależna od tego, z jakim towarem lub usługą mamy do czynienia, zaś podatnik podatku VAT może skorzystać z prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Dyrektor KIS odmówił Gminie wydania interpretacji indywidualnej. Stwierdził bowiem, że zachodzi uzasadnione przypuszczenie, iż podane przez Gminę elementy stanu faktycznego stanowią nadużycie prawa w rozumieniu art. 5 ust. 5 ustawy o VAT. Zauważył, że stan faktyczny tego wniosku odpowiada zagadnieniu, które było przedmiotem uzyskanej uprzednio opinii Szefa KAS z 2021 r.

Zrelacjonował wyrażone w tej opinii przypuszczenie, że celem planowanej transakcji, tj. wniesienia aportem powstałej w ramach projektu inwestycji w postaci dróg gminnych i oświetlenia ulicznego, jest uzyskanie (zachowanie) prawa do pełnego odliczenia VAT naliczonego związanego z realizacją tych inwestycji, przy jednoczesnym wykazaniu podatku należnego od czynności aportu.

Jednak poczynione przez Gminę inwestycje zostaną wniesione aportem do spółek miejskich - czyli do podmiotów powiązanych i inwestycje te będą wykorzystywane do czynności nieopodatkowanych. Uznano zatem, że korzyść podatkowa będzie polegała na tym, iż Gmina wykonując czynność opodatkowaną (aport) zyska prawo do odliczenia podatku naliczonego związanego z inwestycją, która z racji swojego charakteru (droga publiczna) nie może być wykorzystywana na cele działalności opodatkowanej.

W opinii tej przychylono się zatem do stanowiska DKIS, że w zakresie elementów zawartych we wniosku Gminy o wydanie interpretacji indywidualnej na podstawie art. 14b § 1 Ordynacji - istnieje uzasadnione przypuszczenie, że mogą one stanowić nadużycie prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy o VAT. Zdaniem DKIS, stan faktyczny przedstawiony we wniosku odpowiada zagadnieniu, które było przedmiotem opisanej powyżej opinii Szefa KAS.

Sąd oddalił skargę na odmowę wydania interpretacji. Przypomniał, że w świetle Ordynacji podatkowej nie wydaje się interpretacji indywidualnej w zakresie tych elementów stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego co do, których istnieje uzasadnione przypuszczenie, że mogą stanowić nadużycie prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy o VAT.

Zgodnie z tym przepisem, przez nadużycie prawa rozumie się dokonanie czynności podlegających opodatkowaniu VAT, w ramach transakcji, która pomimo spełnienia warunków formalnych ustanowionych w przepisach ustawy, miała zasadniczo na celu osiągnięcie korzyści podatkowych, których przyznanie byłoby sprzeczne z celem, któremu służą te przepisy.

Opinia Szefa KAS, wydana na podstawie art. 14b § 5c Ordynacji, jest zaś wiążąca dla organu interpretującego. Związanie to oznacza, że wystarczające jest powołanie się na treść opinii Szefa KAS w uzasadnieniu postanowienia odmawiającego wydania interpretacji indywidualnej w trybie art. 14b § 5bpkt 3 Ordynacji. W takim bowiem przypadku, organ interpretacyjny traci uprawnienie do merytorycznej analizy okoliczności opisanych we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej i formułowania w tej mierze stanowiska prawnego.