Czy możliwe jest zgłoszenie się do VAT-UE z datą wsteczną

Na podstawie przepisów art. 97 ustawy o VAT na podatnikach ciąży obowiązek rejestracji VAT-UE. Obowiązek ten obciąża między innymi podatników, którzy świadczą usługi, do których stosuje się art. 100 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT, dla podatników podatku od wartości dodanej lub osób prawnych niebędących takimi podatnikami, zidentyfikowanych na potrzeby podatku od wartości dodanej. Usługami wskazanymi w art. 100 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT są usługi, do których stosuje się art. 28b ustawy o VAT, na rzecz podatników podatku od wartości dodanej lub osób prawnych niebędących takimi podatnikami, zidentyfikowanych na potrzeby podatku od wartości dodanej, świadczone na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju, inne niż zwolnione od podatku od wartości dodanej lub opodatkowanych stawką 0%, dla których zobowiązanym do zapłaty podatku od wartości dodanej jest usługobiorca.

Takimi właśnie usługami są wskazane świadczone dla spółki cypryjskiej usługi informatyczne. A zatem w przedstawionej sytuacji polska spółka ma obowiązek zarejestrować się jako podatnik VAT-UE. Jest tak, mimo że spółka ta nie jest zarejestrowana jako czynny podatnik VAT (nie jest to okoliczność wyłączająca obowiązek rejestracji VAT-UE).

Przeczytaj także:
Podatnicy VAT UE
Zgłoszenie rejestracyjne

Jak stanowi art. 97 ust. 4 ustawy o VAT, naczelnik urzędu skarbowego rejestruje podmiot, który dokonał zawiadomienia zgodnie z art. 97 ust. 1 ustawy o VAT, jako podatnika VAT-UE. Z przepisów nie wynika możliwość dokonania takiej rejestracji z datą inną niż bieżąca. Prowadzi to do wniosku, że rejestracja do VAT-UE z datą wsteczną nie jest możliwa.

W szczególności rejestracja do VAT-UE z datą wsteczną nie jest możliwa, jeżeli podatnik wskaże datę wsteczną w poz. 62 zgłoszenia VAT-R (poniekąd wbrew opisowi tej pozycji, gdyż wskazuje się w niej datę przewidywaną). Również w takich przypadkach naczelnik urzędu skarbowego powinien według mnie zarejestrować podatnika do VAT-UE z datą bieżącą. A zatem w przedstawionej sytuacji polska spółka może się zarejestrować jako podatnik VAT-UE jedynie z datą bieżącą.

Wskazać przy tym należy, że przepisy dotyczące rejestracji VAT-UE są stosunkowo często naruszane, np. naruszany jest obowiązek zgłaszania dokonywania transakcji wewnątrzwspólnotowych (czyli obowiązek rejestracji VAT-UE), obowiązek posługiwania się numerem NIP PL przy dokonywaniu transakcji wewnątrzwspólnotowych oraz obowiązek zgłaszania zaprzestania wykonywania transakcji wewnątrzwspólnotowych.

Za takie naruszenia podatnicy nie mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności karnej skarbowej, gdyż przepisy Kodeksu karnego skarbowego nie przewidują, aby czyny oraz zaniechania dotyczące obowiązków związanych z rejestracją VAT-UE stanowiły wykroczenia lub przestępstwa skarbowe. Wykroczeniami skarbowymi są jedynie naruszenia obowiązków związanych ze zgłoszeniami identyfikacyjnymi NIP (zob. art. 81 Kodeksu karnego skarbowego).

Naruszenie tych obowiązków może jednak wywołać skutki w VAT. Dotyczy to w szczególności naruszania obowiązku zgłaszania dokonywania transakcji wewnątrzwspólnotowych (obowiązku rejestracji VAT-UE). Naruszenie to skutkuje przede wszystkim niemożnością opodatkowania dostaw dokonywanych przez unijnych sprzedawców dla polskiego podatnika jako wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów, a w konsekwencji konieczność naliczania krajowego VAT. Zważywszy, że brak rejestracji VAT-UE nie wyłącza występowania u polskich podatników wewnątrzwspólnotowych nabyć towarów, z reguły oznacza to podwójne opodatkowanie tej samej dostawy towarów (raz w państwie członkowskim dostawcy, drugi raz w Polsce).

Zarówno brak rejestracji VAT-UE, jak i brak zgłoszenia wykonywania czynności danego rodzaju nie wywołują t żadnych skutków dla podatników nabywających i świadczących usługi. W ich przypadku obowiązek rejestracji VAT-UE jest obowiązkiem pozbawionym jakichkolwiek sankcji. A zatem w przedstawionej sytuacji wobec polskiej spółki nie mogą zostać wyciągnięte żadne sankcje z tytułu spóźnionej rejestracji VAT-UE.