Podatek naliczony przy nabyciu pojazdów samochodowych

Regulacje dotyczące samochodów osobowych uzasadniane są w ten sposób, że zdaniem ustawodawcy, każdy podatnik posiadający samochód będący samochodem osobowym, po części wykorzystuje to auto do realizacji swoich osobistych potrzeb, a nie tylko i wyłącznie na potrzeby związane z wykonywaniem działalności opodatkowanej. W związku z tym, w ocenie Ministerstwa Finansów prawo do odliczenia podatku naliczonego od zakupu oraz eksploatacji takiego samochodu powinno zostać ograniczone – podatnik nie powinien mieć możliwości odliczenia całości podatku naliczonego, chyba że podatnik udowodni, że używa samochodu wyłącznie na cele związane z działalnością gospodarczą.

Analiza treści przepisu podzielona została na 4 części. W pierwszej znajduje się generalna zasada dotycząca rozliczania podatku naliczonego od samochodów osobowych, zgodnie z którą podatnik ma prawo do odliczenia 50% kwoty podatku naliczonego. Ustawodawca określa również szczegółowo, że chodzi tu o kwotę podatku:

1) wynikającą z faktury otrzymanej przez podatnika;

2) należnego z tytułu:

a) świadczenia usług, dla którego zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 podatnikiem jest ich usługobiorca,

b) dostawy towarów, dla której zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 5 podatnikiem jest ich nabywca,

c) wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów;

3) należnego, w przypadku, o którym mowa w art. 33a;

4) wynikającej z otrzymanego dokumentu celnego, deklaracji importowej w przypadku, o którym mowa w art. 33b, oraz z decyzji, o których mowa w art. 33 ust. 2 i 3 oraz art. 34.

W treści przepisu ustawodawca posługuje się pojęciem wydatków związanych z pojazdami samochodowymi, a ustawa szczegółowo określa co do tych wydatków należy zaliczyć. Zgodnie z norma prawną, do wydatków związanych z pojazdami samochodowymi zalicza się wydatki dotyczące:

1) nabycia, importu lub wytworzenia tych pojazdów oraz nabycia lub importu ich części składowych;

2) używania tych pojazdów na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze, związane z tą umową, inne niż wymienione w pkt 3;

3) nabycia lub importu paliw silnikowych, oleju napędowego i gazu, wykorzystywanych do napędu tych pojazdów, usług naprawy lub konserwacji tych pojazdów oraz innych towarów i usług związanych z eksploatacją lub używaniem tych pojazdów.

Generalnie można więc powiedzieć, że wszelkiego rodzaju koszty jakie ponosi podatnik związane z zakupem samochodu czy też jego eksploatacją (zaczynając od kosztów paliwa, kończąc na kosztach przeglądów czy napraw), będą dawały prawo do odliczenia tylko połowy podatku naliczonego znajdujących się na fakturach.

Jest to zasada, od której wprowadzono kilka wyjątków, a mianowicie:

1. Podatnik będzie miał możliwość odliczenia podatku naliczonego od samochodów ciężarowych, czyli tych, których ładowność wynosi powyżej 3,5 tony.

Komentowany przepis wprowadza bowiem ograniczenia dotyczące prawa do odliczenia wyłącznie względem samochodów osobowych.

1. Podatnik będzie miał możliwość odliczenia całości podatku naliczonego, jeżeli samochody, których używa do prowadzonej działalności gospodarczej maja taką konstrukcję, która uniemożliwia użytkowanie tych samochodów do celów prywatnych.

W pierwszej kategorii będą się więc znajdować samochody, które ze względu na cechy fizyczne nie nadają się do użytkowania prywatnego. 

1. Podatnik będzie miał prawo do odliczenia podatku naliczonego w sytuacji, w której niejako udowodni, że samochód nie jest użytkowany do celów prywatnych – czyli zgłosi używanie tego samochodu do celów służbowych we właściwym urzędzie skarbowym i będzie prowadził właściwą ewidencję. 

1. Prawo do odliczenia całości podatku naliczonego będzie przysługiwało podatnikowi do towarów montowanych w pojazdach samochodowych i do związanych z tymi towarami usług montażu, naprawy i konserwacji, jeżeli przeznaczenie tych towarów wskazuje obiektywnie na możliwość ich wykorzystywania wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika.

Przepisy przewidują, że część pojazdów użytkowanych przez podatnika będzie korzystała z pełnego odliczenia VAT, ze względu na swoja konstrukcję. Ustawodawca wskazał określone typy pojazdów, których konstrukcja wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub powoduje, że ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą jest nieistotne). Do tego rodzaju pojazdów należą:

1) pojazdy samochodowe, inne niż samochody osobowe, mające jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą:

a) klasyfikowane na podstawie przepisów o ruchu drogowym do podrodzaju: wielozadaniowy, van lub

b) z otwartą częścią przeznaczoną do przewozu ładunków;

2) pojazdy samochodowe, inne niż samochody osobowe, które posiadają kabinę kierowcy z jednym rzędem siedzeń i nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu;

3) pojazdy specjalne, które spełniają również warunki zawarte w odrębnych przepisach, określone dla następujących przeznaczeń:

a) agregat elektryczny/spawalniczy,

b) do prac wiertniczych,

c) koparka, koparko-spycharka,

d) ładowarka,

e) podnośnik do prac konserwacyjno-montażowych,

f) żuraw samochodowy

– jeżeli z dokumentów wydanych zgodnie z przepisami o ruchu drogowym wynika, że dany pojazd jest pojazdem specjalnym.

4) pojazdy konstrukcyjnie przeznaczone do przewozu co najmniej 10 osób łącznie z kierowcą, jeżeli z dokumentów wydanych na podstawie przepisów o ruchu drogowym wynika takie przeznaczenie.

Spełnienie warunków określonych powyżej wymaga uzyskania odpowiednich dokumentów, które by to potwierdzały. Dokumentami takimi są:

• wymienione wyżej pkt 1 i 2 stwierdza się na podstawie dodatkowego badania technicznego przeprowadzonego przez okręgową stację kontroli pojazdów, potwierdzonego zaświadczeniem wydanym przez tę stację, oraz dowodu rejestracyjnego pojazdu zawierającego odpowiednią adnotację o spełnieniu tych wymagań;
• wymieniony wyżej pkt 3 stwierdza się na podstawie dokumentów wydanych zgodnie z przepisami o ruchu drogowym.

Zatem kwalifikując dany pojazd jako dający prawo do odliczenia całości podatku naliczonego ze względu na konstrukcję tego samochodu podatnik powinien dysponować:

• Zaświadczeniem o dodatkowym badaniem technicznym przeprowadzonym przez okręgową stację kontroli pojazdów, wydanym przez tę stację oraz
• dowodem rejestracyjnym pojazdu zawierającym odpowiednią adnotację o spełnieniu tych wymagań.

Oczywiście w każdym przypadku, kiedy w samochodzie, dla którego wydano ww. dokumenty, zostały wprowadzone zmiany, w wyniku których pojazd nie spełnia określonych wymagań, uznaje się, że pojazd nie jest wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej. Uznanie, że samochód nie jest wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej powoduje konieczność rozliczania wyłącznie 50% podatku naliczonego z faktur zakupowych dotyczących kosztów eksploatacji tego samochodu. Jeżeli więc podatnik wprowadzi zmiany w konstrukcji pojazdu to zobowiązany jest do obliczania VAT przy uwzględnieniu nowego sposobu użytkowania samochodu od dnia, w którym zmiany te zostały wprowadzone.

Jeżeli nie będzie możliwości ustalenia daty, z którą zaistniały zmiany, to przyjmuje się, że nowy sposób rozliczania VAT stosować należy:

a) od okresu rozliczeniowego, w którym podatnik po raz pierwszy odliczył podatek naliczony od wydatków związanych z tym pojazdem samochodowym, z zastrzeżeniem lit. b,

b) od okresu rozliczeniowego następującego po okresie rozliczeniowym, dla którego podatnik wykaże, że pojazd samochodowy spełniał wymagania, do uznania go za samochód, którego konstrukcja uniemożliwia jego wykorzystywanie do celów prywatnych.

Tego sposobu rozliczania VAT (czyli odliczenia 50% podatku naliczonego) nie będziemy stosować w sytuacji, w której podatnik zawiadomi właściwy urząd skarbowy o tym, że samochód będzie wykorzystywany wyłącznie do celów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej i zaprowadzi właściwą ewidencję pojazdu (o czym szerzej w następnej części).

Opisane wyżej typy pojazdów umożliwiają odliczenie całości podatku naliczonego, a uprawnienia do tego wynikają wprost z ustawy o VAT. Jednocześnie w oparciu o delegacje ustawową minister finansów określił w drodze rozporządzenia dodatkowe kategorie pojazdów samochodowych, uznawanych za posiadające konstrukcję, która wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą. Chodzi tu o rozporządzenie z 27 marca 2014 r. w sprawie pojazdów samochodowych uznawanych za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika, w myśl którego, za pojazdy samochodowe uznawane za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika uznaje się pojazdy samochodowe będące pojazdami specjalnymi o przeznaczeniu:

1) pogrzebowy,

2) bankowóz – wyłącznie typu A i B

– jeżeli mają jeden rząd siedzeń albo ich dopuszczalna masa całkowita jest większa niż 3 tony.

Ponadto w tym samym rozporządzeniu minister określił wymagania jakie powinny zostać spełnione przez tego rodzaju pojazdy i są to:

1) spełnienie wymagań określonych w § 4 ust. 1 i 2 rozporządzenia ministra zdrowia z 27 grudnia 2007 r. w sprawie wydawania pozwoleń i zaświadczeń na przewóz zwłok i szczątków ludzkich – w przypadku samochodów pogrzebowych;

2) spełnienie wymagań określonych odpowiednio w załączniku nr 3 albo załączniku nr 4 do rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych i administracji z 7 września 2010 r. w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać ochrona wartości pieniężnych przechowywanych i transportowanych przez przedsiębiorców i inne jednostki organizacyjne – w przypadku bankowozów typu A i B.

Potwierdzenie wymagań dla poszczególnych typów pojazdów powinno nastąpić zgodnie z dokumentami wydanymi w myśl przepisów o ruchu drogowym.

Jeżeli podatnik nie dysponuje samochodem, którego konstrukcja wyklucza jego zastosowanie do celów innych niż działalność opodatkowana, czyli posiada zwykłe osobowe auto, nie pojazd specjalny, nie pojazd z jednym rzędem siedzeń, czy inny wymieniony w powyższej części jako skonstruowany w sposób uniemożliwiający jego użytkowanie do celów innych niż działalność gospodarcza, to zasadniczo od kosztów eksploatacji tego samochodu odlicza podatek naliczony w wysokości 50% podatku wykazanego na fakturach. Ustawa przewiduje jednak możliwość rozliczania 100% podatku naliczonego w sytuacji, w której podatnik spełni następujące warunki:

• Po pierwsze podatnik ma obowiązek zgłoszenia faktu wykorzystywania samochodu wyłącznie do działalności opodatkowanej właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego.

Informacja o tych pojazdach powinna zostać zgłoszona w terminie 7 dni od dnia, w którym podatnik poniesie pierwszy wydatek związany z tymi pojazdami. Komentowany przepis ustanawia delegację do wydania rozporządzenia, którym minister właściwy do spraw finansów publicznych określi wzór takiej informacji. Określony w rozporządzeniu wzór informacji powinien uwzględniać potrzebę zawarcia w niej danych pozwalających na identyfikację pojazdu samochodowego, w szczególności: marki, modelu pojazdu i jego numeru rejestracyjnego, jak również daty poniesienia pierwszego wydatku związanego z danym pojazdem, oraz uwzględniając potrzebę umożliwienia prawidłowej aktualizacji złożonej informacji.

W oparciu o tą delegację minister finansów wydał rozporządzenie z 21 marca 2014 r. w sprawie wzoru informacji o pojazdach samochodowych wykorzystywanych wyłącznie do działalności gospodarczej – jest to deklaracja VAT-26. Taką deklarację podatnik powinien złożyć w terminie siedmiu dni od daty poniesienia pierwszego wydatku dotyczącego samochodu wykorzystywanego wyłącznie do celów działalności opodatkowanej. Konsekwencje niezłożenia informacji w terminie jest uznanie, że pojazd samochodowy jest wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika dopiero od dnia jej złożenia. Przepis nakłada też na podatnika obowiązek aktualizacji tej informacji w przypadku zmiany sposobu wykorzystywania pojazdu.

• Drugim obowiązkiem podatnika jest określenie zasad wykorzystywania przez niego pojazdów, w szczególności chodzi tu o określone w tych zasadach szczegółowe wytyczne dotyczące używania tych samochodów.

Najczęściej podatnicy przyjmują regulamin, w którym to regulaminie określone są zasady użytkowania samochodów. Oczywiście regulamin powinien w taki sposób określać zasady użytkowania tych samochodów, żeby wykluczyć możliwość ich wykorzystywania do celów prywatnych.

• Trzeci obowiązek podatnika polega na prowadzeniu właściwej ewidencji dla danego pojazdu.

Ważne jest to, że nie jest to ewidencja używana do rozliczania np. delegacji w zakresie podatku dochodowego, ale jest to specjalny rodzaj ewidencji do celów VAT. Celem prowadzenia tej ewidencji jest – podobnie jak wymienionych powyżej obowiązków – wykluczenie używania przez podatnika samochodów na cele prywatne. Ewidencja przebiegu pojazdu powinna być prowadzona od dnia rozpoczęcia wykorzystywania pojazdu samochodowego wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika, do dnia zakończenia wykorzystywania tego pojazdu wyłącznie do tej działalności.

Ustawa nie ustala żadnego wzoru prowadzonej ewidencji, ale określa minimalne wymogi jakim taka ewidencja powinna odpowiadać. Zgodnie z przepisami ewidencja przebiegu pojazdu powinna zawierać:

1) numer rejestracyjny pojazdu samochodowego;

2) dzień rozpoczęcia i zakończenia prowadzenia ewidencji;

3) stan licznika przebiegu pojazdu samochodowego na dzień rozpoczęcia prowadzenia ewidencji, na koniec każdego okresu rozliczeniowego oraz na dzień zakończenia prowadzenia ewidencji;

4) wpis osoby kierującej pojazdem samochodowym dotyczący każdego wykorzystania tego pojazdu, obejmujący:

a) kolejny numer wpisu,

b) datę i cel wyjazdu,

c) opis trasy (skąd - dokąd),

d) liczbę przejechanych kilometrów,

e) imię i nazwisko osoby kierującej pojazdem

– potwierdzony przez podatnika na koniec każdego okresu rozliczeniowego w zakresie autentyczności wpisu osoby kierującej pojazdem, jeżeli nie jest ona podatnikiem;

5) liczbę przejechanych kilometrów na koniec każdego okresu rozliczeniowego oraz na dzień zakończenia prowadzenia ewidencji.

W przypadku, gdy pojazd samochodowy jest udostępniany osobie niebędącej pracownikiem podatnika, wpis dotyczący każdego wykorzystania pojazdu:

1) jest dokonywany przez osobę, która udostępnia pojazd;

2) obejmuje:

a) kolejny numer wpisu,

b) datę i cel udostępnienia pojazdu,

c) stan licznika na dzień udostępnienia pojazdu,

d) liczbę przejechanych kilometrów,

e) stan licznika na dzień zwrotu pojazdu,

f) imię i nazwisko osoby, której udostępniony został pojazd.

Komentowana norma prawna wprowadza również wyjątki od zasady prowadzenia ewidencji pojazdu. Warunku prowadzenia ewidencji nie stosuje się w przypadku pojazdów samochodowych:

1. Jeśli przedmiotem działalności podatnika jest sprzedaż czy leasing samochodów.

W myśl regulacji prawnej obowiązku prowadzenia ewidencji nie stosuje się do samochodów przeznaczonych wyłącznie do:

a) odprzedaży,

b) sprzedaży, w przypadku pojazdów wytworzonych przez podatnika,

c) oddania w odpłatne używanie na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze

– jeżeli odprzedaż, sprzedaż lub oddanie w odpłatne używanie tych pojazdów stanowi przedmiot działalności podatnika.

Niezwykle ważne jest w tym przypadku, aby zbadać szczegółowo zakres prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej (opodatkowanej), bo tylko w przypadku prowadzenia działalności zgodnej z ww. typami podatnik będzie zwolniony z obowiązku prowadzenia ewidencji, a pomimo tego będzie miał prawo do odliczenia podatku naliczonego od kosztów zakupu i eksploatacji samochodów osobowych w całości. 

1. U podatników, którzy odliczają jedynie 50% podatku naliczonego od zakupów samochodu i kosztów jego eksploatacji.

Jeżeli podatnik nie zdecydował się na odliczanie całości podatku naliczonego to nie ma on również obowiązku prowadzenia ewidencji.

1. U podatników, którym nie przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od wydatków z nimi związanych.

Jeżeli podatnikom nie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego, dla przykładu prowadzą oni wyłącznie działalność zwolnioną z podatku, to w związku z tym, nie są oni również zobowiązani do prowadzenia właściwej ewidencji.  

1. Jeśli są to samochody pogrzebowe i bankowozy typu A i B.

Te dwa typy pojazdów zostały wymienione w specjalnym, przedstawionym wcześniej rozporządzeniu, w myśl którego są one uznawane za wykorzystywane wyłącznie do celów działalności gospodarczej ze względu na swoją konstrukcję. Na podstawie kolejnej delegacji minister finansów określił, w drodze rozporządzenia przypadki, w których nie stosuje się warunku prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu, uwzględniając specyfikę prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej oraz konieczność przeciwdziałania nadużyciom wynikającym z wykorzystywania pojazdów do celów innych niż związane z działalnością gospodarczą. Jest to rozporządzenie z 28 maja 2014 r. w sprawie przypadków, w których nie stosuje się warunku prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu.

Zgodnie z treścią tego rozporządzenia, warunku prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu, która wykluczałaby używanie pojazdów do celów prywatnych, nie stosuje się w przypadku pojazdów samochodowych będących pojazdami specjalnymi o przeznaczeniu:

1) pomoc drogowa, mających nadwozie konstrukcyjnie przeznaczone do przewozu uszkodzonych pojazdów,

2) samochód pogrzebowy, inny niż prezentowany w treści wskazanego wyżej rozporządzenia (rozporządzenie ministra finansów z 27 marca 2014 r. w sprawie pojazdów samochodowych uznawanych za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika), jeżeli przedmiotem działalności gospodarczej podatnika wykorzystującego te pojazdy są usługi pogrzebowe,

3) bankowóz – wyłącznie typu A i B, inny niż wymienionych już wyżej, a określony w § 2 pkt 2 rozporządzenia, o którym mowa w pkt 2, jeżeli przedmiotem działalności gospodarczej podatnika wykorzystującego te pojazdy jest transport wartości pieniężnych

– jeżeli z dokumentów wydanych zgodnie z przepisami o ruchu drogowym wynika, że dany pojazd jest pojazdem specjalnym, i jeżeli spełnione są warunki zawarte w odrębnych przepisach, określone dla tych przeznaczeń.

Artykuł 56a Kodeksu karnego skarbowego

§ 1.  Podatnik, który wbrew obowiązkowi nie składa właściwemu organowi podatkowemu informacji, o której mowa w art. 86a ust. 12 ustawy o VAT, albo składa ją po terminie lub podaje w niej dane niezgodne ze stanem rzeczywistym, dokonując odliczenia podatku niezgodnie z przepisami o podatku od towarów i usług,

podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.

§ 2.  W wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

§ 3.  Nie podlega karze określonej w § 1 i 2 podatnik, który złożył właściwemu organowi podatkowemu informację, o której mowa w art. 86a ust. 12 ustawy o VAT, po terminie, jeżeli złożenie tej informacji nastąpiło przed dniem:

1) rozpoczęcia czynności sprawdzających w zakresie podatku od towarów i usług;

2) doręczenia zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej w zakresie podatku od towarów i usług a w przypadku, gdy nie stosuje się zawiadomienia - przed dniem wszczęcia takiej kontroli, jeżeli nie miał miejsca przypadek wskazany w pkt 1;

2a) wszczęcia kontroli celno-skarbowej w zakresie podatku od towarów i usług;

3) wszczęcia postępowania podatkowego w zakresie podatku od towarów i usług, jeżeli nie miał miejsca przypadek wskazany w pkt 1 lub 2.

Regulacja przepisów prawa wspólnotowego, na której opiera się przepis krajowy

Komentowany przepis nie ma swojego odpowiednika w przepisach Dyrektyw. Istnienie omawianej regulacji prawnej wynika tylko i wyłącznie z zastosowania klauzuli „stand still”, z której wynika, że państwa członkowskie mogą pozostawić w niezmienionym kształcie określone zasady rozliczania podatku istniejące w momencie przestąpienia kraju do Unii Europejskiej, nawet jeżeli nie są one zgodne z regulacją dyrektywy.

Artykuł 176 dyrektywy 2006/112/WE

Stanowiąc jednomyślnie na wniosek Komisji, Rada określa wydatki, które nie dają prawa do odliczenia VAT. W żadnym przypadku prawo do odliczenia VAT nie dotyczy wydatków, które nie są ściśle związane z działalnością gospodarczą, takich jak wydatki na artykuły luksusowe, rozrywkę lub wydatki reprezentacyjne. Do czasu wejścia w życie przepisów, o których mowa w akapicie pierwszym, państwa członkowskie mogą utrzymać wszystkie wyłączenia przewidziane w prawie krajowym w dniu 1 stycznia 1979 r. lub w odniesieniu do państw członkowskich, które przystąpiły do Wspólnoty po tym terminie, przepisy obowiązujące w dniu ich przystąpienia.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 11 kwietnia 2017 r., I FSK 1721/15, GP.2017/72.3 

Wynajęcie samochodów podwładnym, choćby za odpłatnością, oznacza, że pracodawca odejmie tylko 50 proc. podatku zawartego w cenie tych aut i paliwa do nich.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 8 marca 2017 r., I FSK 1563/15, LEX nr 2238171  

Ewidencja przebiegu pojazdu prowadzona zgodnie z regulacją art. 86a ust. 6- 8 ustawy o VAT stanowi księgę podatkową w rozumieniu art. 3 pkt 4 o.p. Nadto stosownie do postanowień art. 242 dyrektywy 2006/112/WE każdy podatnik prowadzi ewidencję księgową w sposób wystarczająco szczegółowy do celów stosowania VAT oraz kontroli przez organ podatkowy. Dilerzy samochodowi nie muszą prowadzić ewidencji przebiegu pojazdu, żeby odliczać 100% VAT od wozów zastępczych. Przy autach demonstracyjnych ewidencja jest konieczna.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 21 grudnia 2016 r. I FSK 605/15, LEX nr 2268014  

Na podstawie art. 86a ust. 2 pkt 6 ustawy o VAT, do pełnych odliczeń uprawniają od 1 stycznia 2014 r. pojazdy samochodowe inne niż wymienione w art. 86a ust. 2 pkt 1-5, przy czym oceny parametrów uzasadniających zakwalifikowanie danego pojazdu do "samochodu osobowego" lub "pojazdu samochodowego" należy dokonać na podstawie przepisów ustawy – Prawo o ruchu drogowym. Parametry te muszą wynikać z dokumentów wydanych na podstawie przepisów Prawa o ruchu drogowym, tj. ze świadectwa homologacji lub odpisu decyzji zwalniającej z obowiązku uzyskania świadectwa homologacji.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 16 grudnia 2016 r., I FSK 576/15, LEX nr 2260848

Nie ma podstaw do ograniczenia prawa do odliczenia w stosunku do pojazdów, które jedynie czasowo są przeznaczone do celów serwisowych (w charakterze pojazdów zastępczych).

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z 7 grudnia 2016 r., I SA/Bk 535/16, LEX nr 2188316  

1. Do uzyskania prawa do pełnego odliczenia podatku naliczonego od nabycia samochodów osobowych oraz wydatków związanych z ich utrzymaniem nie jest wystarczający jakikolwiek związek z działalnością opodatkowaną podatnika. Samochody muszą bowiem być wykorzystywane wyłącznie do celów prowadzenia działalności gospodarczej, a sposób wykorzystania tych pojazdów przez podatnika wyklucza ich użycie do celów prywatnych, co musi zostać potwierdzone prowadzoną przez podatnika dla tych pojazdów ewidencją przebiegu pojazdu.

2. Brak jest przepisów określających w jaki sposób podatnik powinien wyeliminować potencjalną (nie faktyczną) możliwość eksploatowania pojazdów dla celów prywatnych. Pomocne mogą być regulaminy, zasady, wzorce korzystania z pojazdów dyspozycyjnych dla celów działalności gospodarczej, jednakże każde tego typu uregulowanie musi wykluczać możliwość prywatnego użytku tego pojazdu. Nie ma także obowiązku montowania w pojazdach dodatkowych urządzeń typu GPS.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 22 września 2016 r. III SA/Wa 2346/15, LEX nr 2137755 

Wykorzystywanie przez spółkę samochodów osobowych celem generowania przychodów z jej podstawowego zakresu działalności gospodarczej oraz z tytułu odpłatnego wynajmowania tych samochodów pracownikom oznacza, że w całości samochody te wykorzystywane są na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej. Możliwość wykorzystywania samochodów osobowych przez pracowników spółki na ich potrzeby prywatne, ale na podstawie odpłatnej umowy najmu zawartej ze spółką nie oznacza, że to spółka wykorzystuje samochody na swoje potrzeby prywatne.

1. Błędem jest twierdzenie że zawarcie przez spółkę z jej pracownikami odpłatnej umowy najmu samochodów osobowych oznacza, że samochody te nie będą wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej Spółki jako podatnika, o którym mowa w przepisach art. 86a ust. 3 i 4 ustawy o VAT Wykorzystywanie przez spółkę posiadanych samochodów osobowych celem generowania przychodów (obrotów) z jej podstawowego zakresu działalności gospodarczej oraz z tytułu odpłatnego wynajmowania tych samochodów oznacza, że samochody wykorzystywane będą (są) wyłącznie na potrzeby prowadzonej przez spółkę działalności gospodarczej.

2. Możliwość wykorzystywania samochodów osobowych przez pracowników spółki, na ich potrzeby prywatne, ale na podstawie odpłatnej umowy najmu zawartej ze spółką, nie oznacza, że to spółka wykorzystywać będzie samochody na swojej potrzeby prywatne. Zasadne należy uznać twierdzenie, że samochody osobowe spółka zamierza wykorzystywać wyłącznie do swojej działalności gospodarczej, do której zalicza zarówno działalność podstawową, jak i dodatkową związaną z wynajmowaniem pojazdów samochodowych.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 8 czerwca 2016 r. I SA/Po 2089/15, LEX nr 2087279

Wynajem aut pracownikom nie pozbawia prawa do pełnego odliczenia VAT.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z 4 maja 2016 r., I SA/Łd 199/16, LEX nr 2046787  

Samochody demonstracyjne z samej definicji nie są przeznaczone wyłącznie do odsprzedaży, dlatego też nie znajduje do nich zastosowania przepis art. 86a ust. 5 pkt 1 lit. a ustawy o VAT W konsekwencji, w celu dokonania pełnego odliczenia VAT od wydatków związanych z samochodami demonstracyjnymi podatnik musi spełnić łącznie dwa warunki określone w art. 86 ust. 4 punkt 1 tej ustawy: musi ustalić sposób wykorzystywania pojazdów, np. poprzez sporządzenie zasad korzystania z pojazdów oraz prowadzić dla tych pojazdów ewidencję przebiegu pojazdów.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 23 lutego 2016 r., I SA/Po 859/15, LEX nr 2013955  

Dopóki mamy do czynienia z tzw. "czynnikiem ludzkim" istnieje potencjalne zagrożenie, że dany pojazd może zostać wykorzystany do celów innych niż związane z działalnością gospodarczą spółki. Okoliczności tej nie da się całkowicie wyeliminować, chodzi zatem jedynie o stworzenie takich mechanizmów i wprowadzenie takich zasad używania pojazdów, które dadzą maksymalną gwarancję wykorzystania ich wyłącznie w działalności gospodarczej podatnika. Wydaje się zatem, że sporządzenie stosownego regulaminu obwarowanego sankcjami za nieprzestrzeganie zapisów w nim zawartych, zapoznanie z nim użytkowników pojazdów, kontrola okresowa oraz kontrola w czasie rzeczywistym, stanowią wystarczające i obiektywne środki dla zabezpieczenia wykorzystania przedmiotowych pojazdów dla celów działalności gospodarczej.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 26 stycznia 2016 r., I SA/Po 1073/15, LEX nr 1976547  

Skoro cechy konstrukcyjne pojazdu wskazują, że może on być wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej należy przyjąć, że nałożenie na podatnika obowiązku wynikającego z art. 86a ust. 10 ustawy o VAT tj. wykonania dodatkowego badania technicznego ma na celu umożliwienie podatnikowi wykazanie spełnienia wymagań określonych w ust. 9 art. 86a ustawy o VAT, a nie jest warunkiem dającym uprawnienie do pełnego odliczenia podatku naliczonego z tytułu wydatków związanych z tym pojazdem.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 18 listopada 2015 r., III SA/Wa 214/15, LEX nr 1928535  

Samochody na wynajem przez pewien czas znajdują się u najemcy i wtedy nie ma wątpliwości, że są wykorzystywane wyłącznie na potrzeby działalności gospodarczej. Jeśli jednak znajdują się u wynajmującego, powinny być traktowane tak jak inne firmowe pojazdy. Ich przyjazdy powinny być zapisywane w ewidencji, która potwierdza, że auto nie jest używane do celów osobistych.