Kiedy powstaje obowiązek podatkowy przy kompleksowej usłudze budowlanej

W jednej z najnowszych interpretacji Dyrektor KIS analizował przypadek spółki, w przypadku której głównym przedmiotem działalności kompleksowa obsługa utrzymania oraz modernizacja linii kolejowych, usytuowanych na terytorium Polski. Spółka realizuje umowy w systemie "zaprojektuj i wybuduj" oraz w systemie "wybuduj".

Powstała tu wątpliwość, czy z perspektywy spółki jako świadczeniodawcy, w przypadku umów w systemie "zaprojektuj i wybuduj" prace polegające na wykonaniu projektu budowlanego (a więc projektu zagospodarowania terenu/działki, projektu architektoniczno-budowlanego, projektu technicznego) oraz prace budowlane - powinny być wydzielane jako osobne usługi, a obowiązek podatkowy osobno rozpoznany dla usługi budowlanej (zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 3 lit. a ustawy o VAT) i osobno dla usługi projektowej (zgodnie z art. 19a ust. 1tej ustawy).

Dyrektor KIS zgodził się z twierdzeniem, że prace projektowe i budowlane stanowią oddzielne usługi, a nie jedną usługę kompleksową. W przypadku świadczeń o charakterze złożonym o sposobie opodatkowania decyduje to, czy w danych okolicznościach mamy do czynienia z jednym świadczeniem kompleksowym, czy też z szeregiem jednostkowych świadczeń.

Bez znaczenia pozostaje, że usługi projektowe oraz usługi budowlane wynikają z jednego zamówienia i dotyczą jednej inwestycji budowlanej. Pomimo że przedmiot kontraktu realizowany w formule "zaprojektuj i buduj" obejmuje zaprojektowanie (usługi projektowe) i wykonanie robót budowlanych, usługi projektowe oraz roboty budowlano-montażowe należy zakwalifikować jako dwa odrębne, niezależne świadczenia.

Przeczytaj także:

Sprawdź, jak rozliczyć usługę budowlaną w UE z wykorzystaniem materiałów kupionych w Polsce
Korekta VAT w związku ze zmianą przeznaczenia modernizowanego obiektu
Nieruchomości wykorzystywane do najmu to nie zawsze ZCP

Warto zauważyć, że już wnioskodawca dość obszernie argumentował swoje stanowisko. Wskazał bowiem, że: „(…) Reasumując: prezentowany przez organy podatkowe oraz sądy administracyjne pogląd o niezależnym charakterze prac projektowych (usługa projektowa) i prac budowlanych (usługa budowlana) uzasadniany jest następującymi przesłankami:

1) prace te mają charakter samoistny, tzn. mogą być wykonywane niezależnie od siebie,
2) nie są ściśle ze sobą powiązane - istnieje możliwość ich wyodrębnienia,
3) można je nabyć oddzielnie,
4) mają inny charakter pod względem gospodarczym - w odniesieniu do projektu zlecający nabywa autorskie prawa majątkowe do projektu natomiast w przypadku robót budowlanych uzyskuje określony rezultat będący efektem wykonania określonych czynności (robót budowlanych)”.

Dyrektor KIS zauważył też, że w świetle orzecznictwa TSUE – za świadczenia odrębne należy więc uznać świadczenia wykonywane przez jednego świadczącego na rzecz jednego nabywcy, które nawet jeżeli są w pewien sposób powiązane, mogą być traktowane rozłącznie, a traktowanie to nie wpłynie na charakter żadnego z nich ani też nie sprawi, że wartość świadczeń z punktu widzenia nabywcy będzie inna, niż gdyby świadczenia te były uznane za świadczenie złożone.

W interpretacji przywołano też tezę z wyroku NSA z 20 grudnia 2010 r. o sygn. akt I FSK 2091/09. Sąd stwierdził w niej, iż „(…) Jak słusznie podniósł sąd pierwszej instancji, usługa projektowania oraz usługa wybudowania budynków to usługi o charakterze samoistnym, które mogą być realizowane niezależnie, w różnym i następującym po sobie czasie. Usługa projektowa w świetle przepisów prawa podatkowego nie stanowi składowej części usługi budowlanej – wprost ją poprzedza i może być wykonana przez dowolny, inny podmiot. Usługi te nie są też ze sobą tak ściśle powiązane, by nie było możliwe ich wyodrębnienie – wręcz przeciwnie – są to dwie różne i niezależne od siebie usługi”.

W konsekwencji – dla obu usług inny będzie m.in. moment powstania obowiązku podatkowego.