Zobacz, jak zmieniły się zasady rozliczania sprzedaży wysyłkowej

Wewnątrzwspólnotowa sprzedaż towarów na odległość (WSTO) jest dostawą towarów, które są wysyłane lub transportowane przez dostawcę lub w jego imieniu – w tym, gdy dostawca uczestniczy pośrednio w wysyłce lub transporcie towarów, z jednego państwa unijnego do innego państwa unijnego, o ile spełnione są w sposób łączny poniższe warunki:

1) dostawa dokonywana jest na rzecz podatnika VAT lub osoby prawnej niemającej obowiązku rozliczenia wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów lub też dostawa jest realizowana na rzecz osoby prywatnej, a więc nie będącej podatnikiem, lecz konsumentem,

2) dostarczane towary nie są nowymi środkami transportu ani towarami, które są instalowane z próbnym uruchomieniem lub bez niego.

Definicja instytucji zastępującej funkcjonującą do niedawna sprzedaż wysyłkową nie jest więc specjalnie nowa. Wewnątrzwspólnotowa sprzedaż towarów na odległość swoim zakresem nie obejmuje sprzedaży dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich, antyków oraz towarów używanych. Transakcje nimi zawsze opodatkowane są na zasadzie VAT marża.

Z kolei – inaczej niż w sprzedaży wysyłkowej – tego rodzaju sprzedaż towarów będzie mieć zastosowanie do wyrobów akcyzowych.

Za miejsce dostawy uznawane jest w przypadku WSTO to państwo unijne, w którym ma miejsce zakończenie transportu lub do którego dociera przesyłka. Aby ta zasada mogła być zastosowana, muszą być spełnione łącznie trzy warunki:

1) dostawca posiada siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce zamieszkania bądź stałe miejsce pobytu, wyłącznie na terytorium jednego państwa unijnego,

2) towary wysyłane są lub transportowane do państwa unijnego innego niż to, w którym podatnik ma miejsce zamieszkania bądź zwykłego pobytu,

3) całkowita wartość dostaw dokonanych w ramach WSTO, jak również usług teleinformatycznych, nadawczych i elektronicznych zwanych w skrócie usługami TBE, świadczonych transgranicznie na rzecz konsumentów nie przekroczyła u podatnika tak w trakcie roku podatkowego, jak i w poprzednim roku podatkowym kwoty 10.000 euro lub jej równowartości.

Księgowi muszą pamiętać, że próg jest wspólny dla WSTO oraz usług telekomunikacyjnych, nadawczych i elektronicznych. Dlatego należy zsumować wartość nie tylko WSTO, lecz również (o ile występują) usług TBE wykonanych na rzecz nabywców niebędących podmiotami z innych niż Polska państw unijnych.

Przekroczenie progu w trakcie roku podatkowego powoduje opodatkowanie transakcji w państwie konsumpcji, rozpoczynając od dostawy, z którą wiązało się to przekroczenie. Takie uregulowanie wprowadza art. 22a ust. 2 ustawy o VAT. Omawiany próg jest jednolity dla wszystkich państw unijnych.

Podatnik ma możliwość zrezygnowania z ww. progu i wybrania opodatkowania WSTO w państwie zakończenia wysyłki towarów. Dla dokonania tego wyboru podatnik ma obowiązek złożenia rezygnacji na elektronicznym formularzu VAT-29, przed rozpoczęciem miesiąca, w którym rezygnacja ma nastąpić. Rezygnacja z dokonanego wyboru miejsca dostawy dotyczy wszystkich dostaw wykonanych w ramach WSTO.

Ministerstwo Finansów przygotowało przewodnik po e-commerce, który ma przybrać formę objaśnień podatkowych. Jedna z jego części dotyczy WSTO.

Przepisy podatkowe nie wskazują, jaka sprzedaż powinna zostać uwzględniona, by móc ustalić, czy od 1 lipca br. WSTO może być rozliczane w Polsce. Można w tym zakresie wskazać dwa poglądy:

1) Należy brać pod uwagę wyłącznie usługi telekomunikacyjne, nadawcze i elektroniczne świadczone na rzecz podmiotów nie będących podatnikami, lecz konsumentami. Okres, który należy brać pod uwagę, to 2020 rok oraz pierwsza połowa (a więc do 30 czerwca) 2021 roku. W tym czasie bowiem limit 42.000 zł dotyczył jedynie takich usług.

2) Z kolei inaczej tę kwestię widzi minister finansów we wspomnianym projekcie wyjaśnień podatkowych. Uznał bowiem, że określając miejsce opodatkowania WSTO dokonywanej od 1 lipca 2021 r., określając wysokość progu, uwzględnić należy, tak usługi TBE, jak i sprzedaż wysyłkową z obszaru Polski zrealizowane w 2020 roku oraz w pierwszej połowie 2021 roku.

Zgodnie z art. 22a ust. 7 ustawy o VAT w nowym brzmieniu dla uznania, iż WSTO podlega opodatkowaniu VAT w państwie konsumpcji, niezbędne jest otrzymanie przez dostawcę – przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy – dowodów, że towary zostały dostarczone do nabywcy na terytorium państwa członkowskiego zakończenia wysyłki lub transportu towarów.

Zgodnie z art. 22a ust. 8 ustawy o VAT dowodami tymi są następujące dokumenty:

przewozowe otrzymane od przewoźnika (spedytora) odpowiedzialnego za wywóz towarów z terytorium kraju – w przypadku gdy przewóz towarów został zlecony przewoźnikowi (spedytorowi),

potwierdzające odbiór towarów poza terytorium kraju – jeżeli dokumenty te łącznie potwierdzają dostarczenie towarów do nabywcy na terytorium państwa członkowskiego zakończenia wysyłki lub transportu towarów.

Jeżeli w wyżej określonym czasie nie uda się zdobyć koniecznych dokumentów, podatnik ma możliwość uzyskania ich do upływu terminu rozliczenia za kolejny okres rozliczeniowy. Po bezskutecznym upływie tego dodatkowego terminu podatnik ma możliwość oczekiwania na takie dokumenty jeszcze przez miesiąc, a więc do upływu terminu na złożenie deklaracji za kolejny okres rozliczeniowy.

W myśl art. 22a ust. 11 ustawy o VAT otrzymanie po upływie wyżej wskazanych terminów dokumentów potwierdzających dokonanie dostawy w państwie unijnym innym niż Polska jest podstawą do dokonania korekty podatku należnego w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym dostawca dokumenty te otrzymał.

Do 30 czerwca br. obowiązywała procedura MOOS uregulowana w art. 130a i następnych ustawy o VAT, która miała zastosowanie do usług telekomunikacyjnych, nadawczych i elektronicznych. Z dniem 1 lipca br. przekształciła się w OSS. Mini one stop shop przestał być „mini” i stał się one stop shop (OSS). Procedura ta polega na rozliczaniu dostawy w Polsce wg stawki obowiązującej w państwie konsumpcji. Polskie organy podatkowe obowiązane są pobrany podatek przekazać do państwa konsumpcji.

VAT z tytułu takich transakcji oraz usług telekomunikacyjnych, nadawczych i elektronicznych podlega rozliczeniu w państwie konsumpcji w dwóch przypadkach:

przekroczenia dla tego rodzaju usług progu wartościowego,

nie przekroczenia go, lecz dokonania przez podatnika wyboru państwa konsumpcji jako miejsca opodatkowania.

Miejsce opodatkowania w kraju unijnym innym niż Polska oznacza, że do jego rozliczenia stosować należy reguły i stawki państwa konsumpcji. Tutaj przedsiębiorca ma dwie możliwości:

1. zarejestrować się w państwie konsumpcji, a następnie rozliczać VAT w myśl zasad rządzących na jego terytorium,

2. skorzystać z procedury OSS, o ile próg wartościowy transakcji nie został osiągnięty.

Zgodnie z art. 109 ust. 11a ustawy o VAT w przypadku dokonywania WSTO istnieje obowiązek prowadzenia dodatkowej ewidencji, która powinna wykazywać dwa elementy:

wartość WSTO,

wartość usług telekomunikacyjnych, nadawczych i elektronicznych świadczonych na rzecz podmiotów niebędących podatnikami z państw innych niż Polska.

Ewidencja służy ustaleniu łącznej wartości WSTO oraz usług telekomunikacyjnych, nadawczych i elektronicznych w celu określenia, czy i kiedy nastąpi przekroczenie progu sprzedaży na poziomie 10.000 euro, czyli 42.000 zł, ze wszystkimi konsekwencjami tego faktu.

Instytucja WSTO to „względna” nowość, bowiem rozwiązania do niej zbliżone istniały już wcześniej, tj. przez 1 lipca br. Od tego dnia przedsiębiorcy dokonujący dostawy towarów i świadczenia usług na rzecz konsumentów z innych państw unijnych nie mają obowiązku rejestrowania się w każdym kraju, do którego dokonuje dostawy lub wysyłki. Naliczony i pobrany VAT od tego rodzaju transakcji mogą wykazywać w jednej deklaracji VAT składanej w państwie, w którym dostawca (usługodawca) posiada siedzibę działalności gospodarczej. Tego rodzaju rozwiązanie nie jest obligatoryjne, przedsiębiorca ma możliwość skorzystania z niego, lecz może wybrać wariant opodatkowania na obszarze państwa dostawy.

Tego rodzaju rozwiązanie dotyczy transakcji pomiędzy przedsiębiorcami a konsumentami. Natomiast transakcje pomiędzy przedsiębiorcami na obszarze państw UE nie ulegają zmianie w związku z pojawieniem się WSTO.

Podstawa prawna:

Art. 2 pkt 22a, art. 22 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2021 r. poz. 685 ze zm.).

Zapamiętaj!

Za miejsce dostawy uznawane jest w przypadku WSTO to państwo unijne, w którym ma miejsce zakończenie transportu lub do którego dociera przesyłka.

Regułą jest opodatkowanie WSTO w kraju konsumpcji. Jednakże z faktu ustalenia progu zgodnie z art. 22a ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT wynika, że nieprzekroczenie progu sprawia, iż dostawa podlegać będzie opodatkowaniu w Polsce.

Warunkiem opodatkowania omawianych usług w Polsce jest, aby wartość netto WSTO i usług elektronicznych i im podobnych nie przekraczała w trakcie roku podatkowego, jak również w poprzednim roku podatkowym kwoty 42.000 zł traktowanych jako równowartość 1.0000 euro.

WSTO podlega opodatkowaniu VAT w państwie konsumpcji niezbędne jest otrzymanie przez dostawcę – przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy – dowodów, że towary zostały dostarczone do nabywcy na terytorium państwa członkowskiego zakończenia wysyłki lub transportu towarów.

Miejsce opodatkowania w kraju unijnym innym niż Polska oznacza, że do jego rozliczenia stosować należy reguły i stawki państwa konsumpcji.

Zgodnie z art. 109 ust. 11a ustawy o VAT w przypadku dokonywania WSTO istnieje obowiązek prowadzenia dodatkowej ewidencji, która powinna wykazywać dwa elementy: wartość WSTO oraz wartość usług telekomunikacyjnych, nadawczych i elektronicznych świadczonych na rzecz podmiotów niebędących podatnikami z państw innych niż Polska.