Fiskus nie może instrumentalnie traktować wszczynania postępowań karnych skarbowych

Zgodnie z art. 70 § 6 pkt 1 Ordynacji podatkowej bieg terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu z dniem wszczęcia postępowania w sprawie o przestępstwo lub wykroczenie skarbowe, o którym podatnik został zawiadomiony. O ile podejrzenie popełnienia przestępstwa lub wykroczenia wiąże się z niewykonaniem tego zobowiązania.

Fiskus uznał, że firma budowlana w 2013 roku nienależnie odliczyła VAT naliczony na fakturach wystawionych przez jednego z jej podwykonawców. Wystawił on wówczas 9 faktur za swoje podwykonawstwo, przy realizacji jednej z inwestycji budowlanych. W opinii organu skarbowego wykazane na tych fakturach czynności nie zostały nigdy wykonane, a tzw. fikcyjności faktur firma budowlana była świadoma.

Odnosząc się do podniesionego przez przedsiębiorcę zarzutu przedawnienia dochodzonych przez fiskusa zobowiązań podatkowych, organ podatkowy oznajmił, że: 4 grudnia 2018 r. poinformował przedsiębiorcę o zawieszeniu biegu terminu przedawnienia, doręczając mu zawiadomienie o wszczęciu przeciw niemu dochodzenia o przestępstwo skarbowe. Ponieważ termin przedawnienia upływał 31 grudnia 2018 r., fiskus zdążył poprzez to doręczenie zawiadomienia skutecznie zawiesić jego bieg.

Fiskus wyjaśnił przy tym, że postępowanie karne skarbowe nadal się toczy, choć od 27 maja 2020 r. zostało zawieszone w oparciu na art. 114a Kodeksu karnego skarbowego. Co stanowi ten przepis? A to, że postępowanie w sprawach o przestępstwa i wykroczenia skarbowe może zostać zawieszone, jeżeli jego prowadzenie jest w istotny sposób utrudnione ze względu na prowadzoną kontrolę podatkową, kontrolę celno-skarbową lub toczące się postępowanie przed organami: podatkowymi, celnymi lub administracyjnymi.

Przedsiębiorca skierował sprawę przed WSA. Sąd nie odnalazł w działaniach organu podatkowego argumentów, które uwiarygodniłyby, że wszczęcie postępowania karnego skarbowego nie miało jedynie instrumentalnego charakteru, a było konieczne w aspekcie popełnienia przez przedsiębiorcę czynu zabronionego. Dlatego WSA uchylił zaskarżoną przez firmę decyzję fiskusa.

Przeczytaj także:

• Nowe uprawnienia fiskusa w karaniu przedsiębiorców
• Odliczenie VAT z faktury wystawionej po wydaniu decyzji określającej wysokość zobowiązania podatkowego
• Odliczenie VAT z faktury wystawionej przez podatnika niezarejestrowanego

Rozpatrywana w ww. orzeczeniu sytuacja to niedopuszczalne działania organów podatkowych, nagminnie stosowane wobec przedsiębiorców. Działania, które łamią fundamentalne reguły pewności prawa, jak i zaufania obywateli do organów państwa. Działania, które w świetle wydanego już w 2012 roku orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego można nazwać bezprawnymi.

W orzeczeniu tym Trybunał, stwierdzając o naruszeniu ww. zasad, wyraźnie wskazał bowiem, że „(…) Celem instytucji przedawnienia w prawie podatkowym jest zagwarantowanie podatnikom, że po upływie określonego w ustawie czasu nie będą narażeni na jakiekolwiek działania ze strony organów podatkowych, zmierzające do określania i egzekwowania od nich należności podatkowych. (…) Ustawodawca powinien kształtować mechanizmy prawa podatkowego w taki sposób, aby wygaśnięcie zobowiązania podatkowego następowało w rozsądnym terminie. (…) Egzekwowanie długu podatkowego i towarzysząca mu niepewność podatnika co do stanu jego zobowiązań podatkowych, nie mogą trwać przez dziesięciolecia” (wyrok TK z 17 lipca 2012 r., sygn. akt P30/11).