Uwaga! Polskie oddziały zagranicznych przedsiębiorstw mogą odzyskać VAT naliczony

Ewa Guerri

Autor: Ewa Guerri

Dodano: 29 kwietnia 2021
polskie oddziały firm zagranicznych a VAT

W dniu 11 marca 2021 r. TSUE wydał istotny z perspektywy rozliczeń VAT wyrok w sprawie Danske Bank (sygn. akt C812/19) dotyczący rozliczeń podatkowych usług pomiędzy centralą a zagranicznym oddziałem w sytuacji, gdy zakład główny jest częścią grupy VAT, natomiast oddział zlokalizowany w innym państwie członkowskim. Trybunał orzekł, że oba podmioty należy traktować jak odrębnych podatników. Wyrok ten może mieć istotne skutki dla podmiotów zarejestrowanych dla celów VAT w Polsce, świadczących usługi dla zagranicznej centrali.

Jaka była istota sporu

Sprawa dotyczyła banku, którego siedziba znajduje się w Danii, a w Szwecji prowadzi on działalność za pośrednictwem zakładu. Siedziba banku należy do duńskiej grupy VAT, utworzonej na podstawie duńskiego uregulowania implementującego art. 11 dyrektywy VAT. Zgodnie z tym przepisem w skład grupy mogą wchodzić wyłącznie przedsiębiorstwa, które mają siedzibę w Danii (instytucja grupy VAT nie istnieje jeszcze w Polsce, choć trwają prace nad jej wdrożeniem, o czym w dalszej części artykułu). W związku z tym szwedzki oddział nie należał do grupy VAT.

W odpowiedzi na taki stan faktyczny TSUE musiał rozstrzygnąć, czy podmioty te należy traktować jako jednego podatnika, gdzie świadczenia w postaci wzajemnych usług między centralą a oddziałem stanowią nieopodatkowane przepływy wewnętrzne, czy też traktować je jako odrębnych podatników, których wzajemne świadczenia stanowią usługi opodatkowane VAT.

Stanowisko TSUE w wyroku z 11 marca 2021 r.

Trybunał jednoznacznie stwierdził, że skoro tylko zakład główny należy do grupy VAT, to nie można uznać, że razem ze szwedzkim oddziałem stanowią jednego podatnika. Tym sam TSUE podtrzymał linię orzeczniczą wyrażoną w wyroku z 17 września 2014 r. w sprawie Skandii (sygn. akt C-7/13), gdzie w odwrotnej sytuacji, czyli gdy oddział był częścią grupy VAT, a zakład główny nie, TSUE również uznał je za odrębnych podatników. Stanowiska Trybunału nie zmienił argument, że w sprawie Skandii zakład główny leżał w państwie trzecim, podczas gdy w sprawie Danske Bank oba podmioty leżą w państwach członkowskich.

Przypomnijmy również, że według polskich ustaw podatkowych oddział firmy położony w innym państwie niż centrala ma dwie podmiotowości podatkowe: jest podatnikiem kraju siedziby centrali, oraz ma tzw. „ułomną podmiotowość” w kraju, w którym działa zakład: tutaj niezbędna jest rejestracja zakładu dla potrzeb VAT.

Konsekwencje wyroku w praktyce

Bezpośrednim skutkiem wyroku jest wejście usług świadczonych między centralą a oddziałem w zakres VAT. Oznacza to konieczność opodatkowania VAT tych usług, przy jednoczesnym prawie do odliczenia VAT naliczonego od zakupów dokonywanych przez oddział. Dotąd przyjmowano, że oddział był podatnikiem VAT wyłącznie w zakresie transakcyjnego przemieszczenie towarów między oddziałem i centralą (WDT i WNT). Wyrok TSUE rozszerza ten zakres o usługi, a w konsekwencji otwiera możliwość odzyskania podatku naliczonego za okresy nieprzedawnione, czyli zasadniczo za pięć lat wstecz.

Zapamiętaj! Podobne stanowisko wynika też z nieprawomocnego wciąż wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 24 sierpnia 2018 r. (sygn. akt III SA/Wa 3486/17).

W Polsce istnieje wiele oddziałów spółek zagranicznych, których centrale zarejestrowane są dla VAT w innym kraju UE, a także mamy do czynienia z podmiotami polskimi tworzącymi oddziały za granicą (ogólnie chodzi o sytuacje, gdy w jednym kraju Wspólnoty działa centrala, a w innych oddziały zagraniczne). Wyrok Trybunału ma dla nich bardzo duże znaczenie, gdyż daje im podstawę do odliczenia podatku naliczonego z zakupów wykorzystywanych w celu świadczenia opodatkowanych usług na rzecz centrali. Jednocześnie podmioty takie powinny zmienić sposób rozliczeń z zagranicznymi zakładami należącymi do grup VAT, gdyż świadczone nawzajem usługi nie mogą być dłużej traktowane jako „czynności wewnątrzzakładowe”.

Perspektywa wdrożenia „podatkowej grupy VAT” w Polsce

W niedalekiej przyszłości może się okazać, że wyrok będzie oddziaływał również na polskie spółki należące do grupy VAT. MF planuje bowiem wprowadzenie takiej instytucji do polskiego systemu. Takie rozwiązanie postuluje również Krajowa Izba Doradców Podatkowych.

Zgodnie z art. 11 dyrektywy Rady 2006/112/WE państwo członkowskie może uznać za jednego płatnika VAT grupę składającą się z dwóch lub więcej osób mających siedzibę na jego terytorium. Podmioty mogą być niezależne pod względem prawnym, muszą być jednak ściśle powiązane pod względem finansowym, ekonomicznym i organizacyjnym.

Podstawowymi założeniami funkcjonowania grup VAT są: brak opodatkowania VAT transakcji wewnątrzgrupowych oraz wspólne rozliczenie w zakresie podatku VAT wszystkich członków grupy. Członkowie grupy VAT solidarnie odpowiadają za VAT. Zgodnie z projektem nowelizacji przedstawionym w listopadzie 2020 roku komitetowi ds. VAT Komisji Europejskiej, grupę VAT mogliby utworzyć członkowie podatkowych grup kapitałowych w rozumieniu ustawy o CIT. Uniny komitet VAT skrytykował powyższe rozwiązanie jako ograniczające regulacje wynikające z dyrektywy unijnej. Dlatego planowane zmiany, które miały obowiązywać już od 1 stycznia 2021 r., wejdą w życie z opóźnieniem. Na razie nie jest znana planowana data wprowadzenia powyższych zmian.

Wyrok TSUE z 11 marca 2021 r. w sprawie Danske Bank (sygn. akt C812/19).

Autor:

Ewa Guerri, doradca podatkowy, menedżer w Accreo Sp. z o.o.

Wiktoria Leszczyńska, konsultant w Accreo Sp. z o.o.

Ewa Guerri

Autor: Ewa Guerri

doradca podatkowy numer 13011, specjalistka w zakresie podatków międzynarodowych w Accreo Sp. z o.o.
Słowa kluczowe:
odzyskanie VAT

Doradca VAT, Nr 219

Doradca VAT, Nr 219
Dostępny w wersji elektronicznej