Zapłata podatku wykazanego w fakturze

Celem tego rodzaju sytuacji jest uniknięcie przypadków, kiedy sprzedawca „daje” nabywcy podatek naliczony do odliczenia bez faktycznej realizacji czynności, bądź też np. wykazuje na fakturze kwotę podatku, która jest większa od rzeczywiście uregulowanej należności. W celu uniknięcia tego rodzaju zdarzeń ustawodawca stanowi, że w przypadku, gdy podatnik wystawi już fakturę, w której wykaże kwotę podatku, to będzie on już zobowiązany do zapłaty tej kwoty podatku, niezależnie od tego czy podatek ten był należny. Ta regulacja będzie miała zastosowanie nie tylko do wykazania kwoty podatku, która w ogóle nie była należna, ale będzie miała zastosowanie również w przypadku, gdy wykazana kwota podatku jest wyższą od kwoty podatku należnego.

Komentowany przepis określa również podmiot zobowiązany do zapłaty podatku należnego od nieodpłatnego przekazania żywności. W treści art. 43 ust. 1 pkt. 16 ustawy o VAT znajduje się zwolnienie dla dostaw żywności realizowanych nieodpłatnie przez podatników VAT na rzecz organizacji pożytku publicznego. Stosowanie tego zwolnienia uwarunkowane jest koniecznością prowadzenia przez obdarowaną organizację pożytku publicznego odpowiedniej ewidencji uzyskanej żywności, jak również jej przeznaczenia. Jeżeli natomiast warunek ten nie zostanie spełniony to, jak wynika z treści art. 43 ust. 12a ustawy o VAT, zwolnienie z zapłaty podatku należnego nie będzie miało zastosowania. Jeżeli nie da się określić przeznaczenia darowanych towarów lub też darowane towary przeznaczone zostały w sposób niezgodny z ustawą o VAT, na cele inne niż działalność charytatywna, to do zapłaty wynikającego z tej sytuacji podatku należnego jest obowiązana organizacja pożytku publicznego, a nie podatnik, który nieodpłatnie przekazuje towary

Artykuł 203 dyrektywy 2006/112/WE

Każda osoba, która wykazuje VAT na fakturze, jest zobowiązana do zapłaty VAT.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z 10 maja 2017 r. I SA/Bk 976/16, LEX nr 2296972

Z punktu widzenia stosowania przepisu art. 108 ust. 1 ustawy o VAT nieistotna jest przyczyna takiego zachowania podatnika, którą może być zarówno nieświadomy błąd czy niepewność co do zaistnienia obowiązku podatkowego, jak i świadome działanie.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 4 maja 2017 r., III SA/Wa 1356/16, GP 2017/88/2

Przedsiębiorca, który zawiadomił urząd skarbowy i prokuraturę o oszustwach w VAT popełnionych przez pełnomocnika, i tak będzie musiał za nie zapłacić.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z 20 kwietnia 2017 r., I SA/Ol 190/17, LEX nr 2289618  

Możliwość skorygowania "pustej" faktury VAT staje się niemożliwa, jeżeli odbiorca takiej faktury skorzystał z prawa do odliczenia, bo wówczas już doszło do utraty wpływów podatkowych.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 11 kwietnia 2017 r. , I FSK 1507/15, LEX nr 2297087  

Art. 108 ust. 1 ustawy o VAT nie może być kwalifikowany jako przepis wprowadzający odpowiedzialność karną w rozumieniu art. 42 ust. 1 Konstytucji. Tym samym nie można przypisać unormowaniu zawartemu w art. 108 ust. 1 ustawy o VAT charakteru sankcji (kary) podatkowej dublującej sankcję o charakterze karnym (penalnym) przewidzianą w art. 62 § 2 k.k.s.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z 28 marca 2017 r., I SA/Bd 34/17, LEX nr 2279306  

Przepis art. 108 ust. 1 ustawy o VAT znajduje zastosowanie do wszystkich faktur, w tym faktur, które nie dokumentują rzeczywistych czynności.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 9 marca 2017 r., I FSK 1854/14, LEX nr 2241436  

Spółka może skorygować puste faktury, ale pod warunkiem, że zapobiegną one powstaniu uszczupleń w budżecie państwa. Potem jest już za późno i w grę wchodzi art. 108 ust. 1 ustawy o VAT.

Wystąpienie o zwrot podatku określonego na podstawie art. 108 ust. 1 ustawy o VAT w prawomocnej decyzji po wyeliminowaniu ryzyka uszczuplenia dochodów podatkowych nie jest możliwe bez uchylenia tej decyzji. Jednakże błędna wykładnia art. 108 ust. 1 ustawy o VAT w zw. z art. 81b § 1 pkt 2 lit. b o.p. nie ma żadnego wpływu na wynik sprawy.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 30 listopada 2016 r., I FSK 758/15, LEX nr 2254600

Idea złożenia korekty deklaracji podatkowej na podstawie art. 14c ust. 2 u.k.s. skutkuje zaniechaniem określenia wysokości zobowiązania podatkowego, jednakże tylko wówczas, gdy w ten sposób nastąpi usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości. Skutek taki nie nastąpi jednak w przypadku, gdy nieprawidłowości dotyczą faktur wystawionych przez podmiot nieuprawniony, z których podatek określany jest na podstawie art. 108 ust. 1 ustawy o VAT Tak określony podatek do zapłaty nie ma charakteru podatku należnego i nie może być wykazany w deklaracji VAT-7.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z 23 listopada 2016 r. I SA/Sz 934/16, LEX nr 2182996

1. Termin wskazany w art. 165b § 1 o.p. ma charakter przedawniający. Upływ tego terminu powoduje przedawnienie prawa do wszczęcia postępowania podatkowego.

2. Skorygowanie faktury, o której mowa w art. 108 ustawy o VAT, wykazuje niezaprzeczalne podobieństwo do wyrażenia tzw. czynnego żalu. Złożenie czynnego żalu nie gwarantuje ochrony przed karą, jeśli ma miejsce wtedy, gdy doszło już do wykrycia przez organy czynu zabronionego. Nie ulega wątpliwości, że z taką właśnie sytuacją mamy do czynienia w sytuacji, gdy wystawienie takich faktur zostało wykryte i udokumentowane przez organ podatkowy. Wystawienie w takim momencie faktur korygujących nie może być zatem uznane za skuteczne uchylenie się od konsekwencji przewidzianych w art. 108 ust. 1 ustawy o VAT, nie jest bowiem działaniem podjętym "w odpowiednim czasie".

3. Jeśli stosownie do art. 103 ustawy o VAT nie doszło do zapłaty podatku wykazanego w fakturze, o której mowa w art. 108 ustawy o VAT, organ winien określić w drodze decyzji kwotę podatku do zapłaty na podstawie art. 108 ustawy o VAT najpóźniej w postępowaniu podatkowym wszczętym do 6 miesięcy od zakończenia kontroli.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z 22 listopada 2016 r. I SA/Gd 374/16, LEX nr 2172905  

Złożenie czynnego żalu nie gwarantuje ochrony przed karą, jeśli ma miejsce wtedy, gdy doszło już do wykrycia przez organy czynu zabronionego. Wystawienie faktur korygujących po wykryciu i udokumentowaniu nieprawidłowej faktury nie może być zatem uznane za skuteczne uchylenie się od konsekwencji przewidzianych w art. 108 ust. 1 ustawy o VAT, nie jest bowiem działaniem podjętym w odpowiednim czasie.

Wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z 31 stycznia 2013 r. C-643/11, LEX nr 1258614

1. Artykuł 203 dyrektywy 2006/112 w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej należy interpretować w ten sposób, że podatek od wartości dodanej wyszczególniony przez podmiot na fakturze jest należny od tego podmiotu niezależnie od tego, czy transakcja opodatkowana rzeczywiście miała miejsce. Tymczasem obowiązek ustanowiony w art. 203 dyrektywy mający na celu zapobieganie niebezpieczeństwu uszczuplenia dochodów podatkowych, jakie może wynikać z prawa do odliczenia przewidzianego w art. 167 i nast. dyrektywy, jest ograniczony możliwością, jaką mogą przewidzieć państwa członkowskie w prawie krajowym, skorygowania nieprawidłowo wyszczególnionego na fakturze podatku, jeżeli wystawca faktury udowodni działanie w dobrej wierze lub jeżeli zapobiegnie on w stosownym czasie i całkowicie niebezpieczeństwu uszczuplenia dochodów podatkowych.

Ponadto, jeżeli wystawca faktury nie powoła się na jedną z sytuacji zezwalających na korektę niepoprawnie zafakturowanego podatku od wartości dodanej, organ podatkowy nie jest zobowiązany, w ramach kontroli podatkowej tego wystawcy, do sprawdzenia czy podatek od wartości dodanej wyszczególniony na fakturze i zadeklarowany odpowiada faktycznie zrealizowanym przez tego dostawcę czynnościom podlegającym opodatkowaniu. Wspomniany art. 203 należy interpretować w ten sposób, że z samej okoliczności, iż organ podatkowy nie skorygował zadeklarowanej wysokości podatku od wartości dodanej w korygującej decyzji podatkowej skierowanej do wystawcy faktury, nie można wywodzić, że organ ten uznał fakturę za odpowiadającą rzeczywistej transakcji opodatkowanej.

Prawo Unii nie wyklucza jednak możliwości kontroli przez właściwy organ rzeczywistego charakteru transakcji wskazanych przez podatnika na fakturze i ewentualnej korekty wysokości zobowiązania podatkowego wynikającej z deklaracji podatnika. Wynik takiej kontroli stanowi, podobnie jak deklaracja i zapłata przez wystawcę faktury wyszczególnionego na niej podatku od wartości dodanej, jedną z okoliczności, jaką sąd krajowy winien wziąć pod uwagę przy ocenie rzeczywistego charakteru konkretnej transakcji opodatkowanej będącej podstawą prawa odbiorcy faktury do odliczenia podatku.

2. Prawo Unii należy interpretować w ten sposób, że art. 167 i art. 168 lit. a) dyrektywy 2006/112 w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, a także zasady neutralności podatkowej, pewności prawa i równego traktowania nie stoją one na przeszkodzie udzieleniu odbiorcy faktury odmowy prawa do odliczenia naliczonego podatku od wartości dodanej z powodu braku rzeczywistej transakcji opodatkowanej, nawet jeżeli korygująca decyzja podatkowa skierowana do wystawcy faktury nie nakazywała korekty zadeklarowanego podatku od wartości dodanej. Jednakże w razie uznania, iż transakcja nie miała rzeczywiście miejsca, w związku z działaniami bezprawnymi lub nieprawidłowościami popełnionymi przez wystawcę faktury lub na wcześniejszym etapie obrotu w stosunku do transakcji powoływanej jako podstawa prawa do odliczenia, należy ustalić na podstawie obiektywnych okoliczności i bez wymagania od odbiorcy faktury podejmowania czynności sprawdzających, które nie są jego zadaniem, że odbiorca ten wiedział lub powinien był wiedzieć, iż transakcja wiąże się z naruszeniem przepisów o podatku od wartości dodanej, co ustalić powinien sąd odsyłający.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Katowicach z 2 czerwca 2003 r., SA/Ka 949/02, LEX nr 80912

Przepis art. 33 ust. 1 ustawy z 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym nie ma zastosowania, gdy podatnik wystawia fakturę wskutek zastosowania się do błędnej interpretacji organu podatkowego.