Błędna kwalifikacja transakcji nie zawsze pozwala fiskusowi na zastosowanie sankcji VAT

Zgodnie z art. 112b ust. 1 ustawy o VAT w razie stwierdzenia, że podatnik w złożonej deklaracji podatkowej wykazał:

- kwotę zobowiązania podatkowego niższą od kwoty należnej,

- kwotę zwrotu różnicy podatku lub kwotę zwrotu podatku naliczonego wyższą od kwoty należnej,

- kwotę różnicy podatku do obniżenia kwoty podatku należnego za następne okresy rozliczeniowe wyższą od kwoty należnej,

- kwotę zwrotu różnicy podatku,

- kwotę zwrotu podatku naliczonego lub kwotę różnicy podatku do obniżenia kwoty podatku należnego za następne okresy rozliczeniowe

– zamiast wykazania kwoty zobowiązania podatkowego podlegającej wpłacie do urzędu skarbowego, wtedy fiskus określa odpowiednio wysokość tych kwot w prawidłowej wysokości oraz ustala dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości odpowiadającej 30% kwoty zaniżenia zobowiązania podatkowego, kwoty zawyżenia zwrotu różnicy podatku, zwrotu podatku naliczonego lub różnicy podatku do obniżenia podatku należnego za następne okresy rozliczeniowe.

Podobnie jest w sytuacji, gdy podatnik nie złożył deklaracji podatkowej oraz nie wpłacił kwoty zobowiązania podatkowego.

Sankcja nie jest wymierzana w sytuacji, gdy podatnik złoży odpowiednią korektę deklaracji przed dniem wszczęcia kontroli. W sytuacji gdy podatnik zaakceptuje nieprawidłowości i wpłaci kwotę zobowiązania podatkowego, kara może zostać zmniejszona do 20%, a w przypadku pustych faktur sankcja wynosi 100% kwoty zaniżenia zobowiązania podatkowego.

Przeczytaj także:  

Wyrok TSUE – sankcja VAT dozwolona, ale nie zawsze

W sprawie sankcji VAT kluczowy jest niedawny wyrok TSUE z 15 kwietnia 2021 r. w polskiej sprawie Grupy Warzywnej (sygn. akt C 935/19), w którym TSUE wskazał, że art. 273 dyrektywy Rady 2006/112/WE nie pozwala nakładać sankcji na podatnika, który błędnie zakwalifikował transakcję zwolnioną z VAT jako transakcję podlegającą temu podatkowi. W analizowanej sprawie fiskus nałożył sankcję wynoszącą 20% kwoty zawyżenia zwrotu VAT. W opinii TSUE błąd ten cechuje brak przesłanek wskazujących na oszustwo i uszczuplenie wpływów do Skarbu Państwa.

W świetle powyższego wyroku TSUE Naczelny Sąd Administracyjny w sprawie o sygn. I FSK 749/21 wskazał, że nie można karać podatnika dodatkową sankcją VAT w sytuacji, gdy przyczyną powstania nieprawidłowości w raportowaniu podatkowym była absencja pracownika, który zajmował się rozliczeniami, oraz awaria programu księgowego.

Dodatkowo okolicznością przemawiającą za niekaraniem spółki dodatkową sankcją VAT był fakt, że spółka sama poinformowała fiskusa o nieprawidłowościach i chciała dokonać korekt oraz uiścić zaległy podatek wraz z odsetkami. W konsekwencji podatnik uniknął płacenia dodatkowej sankcji w VAT, niemniej sprawa przed sądami administracyjnymi toczyła się długo, a jej wynik nie był do końca pewny.

Orzeczenie NSA jest podtrzymaniem korzystnej praktyki sądów administracyjnych w zakresie określania dodatkowego zobowiązania VAT. Przedsiębiorcy będący uczciwymi podatnikami nie muszą obawiać się dodatkowych sankcji, a popełnianie błędów jest rzeczą normalną w obrocie gospodarczym. Tak długo jak działanie podatnika nie będzie nosiło znamion oszustwa, to sankcja nie będzie miała zastosowania.

W związku z tym pojawia się naturalna refleksja, że podatnik chcący uniknąć negatywnych sankcji VAT powinien wdrożyć procedury rozliczania podatku oraz rozdzielić odpowiedzialność na pracowników spółki. W takim przypadku wykazanie, że podstawą nieprawidłowości jest błąd, można oprzeć na obowiązującej w firmie procedurze i w łatwy sposób uwiarygodnić, że celem zaistniałej pomyłki nie było oszustwo.

Paweł Chmielowiec, adwokat z Kancelarii Prawnej Skarbiec