Kiedy dochodzi do przedawnienia rozliczenia VAT

Z tego artykułu dowiesz się między innymi:

1. Jakie są zasady przedawnienia w VAT?

2. Kiedy następuje początek biegu przedawnienia roszczenia?

3. Kiedy rozpoczyna się gromadzenie nadwyżki podatku naliczonego?

4. Jaki jest termin przechowywania dokumentów?

Zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. Przykładowo rozliczenie VAT za maj 2022 roku z terminem płatności 25 czerwca 2022 r. przedawnia się z końcem 2027 roku, a rozliczenie VAT za grudzień 2022 roku z terminem płatności 25 stycznia 2023 r. przedawni się z końcem 2028 roku.

Z przedawnieniem mamy do czynienia także w sytuacji, gdy z rozliczenia wynika, iż organ podatkowy stał się wierzycielem podatnika (ten ostatni ma wobec fiskusa roszczenie). Jednak role dłużnika i wierzyciela ulegają w takim wypadku odwróceniu. To oznacza, że jeżeli fiskus do dnia upływu terminu przedawnienia nie dokonał wypłaty kwoty zwrotu, podatnik nie może go dochodzić.

Z kolei, gdy fiskus dokonał ustaleń, iż podatnik otrzymał zwrot nienależny – nie może domagać się od niego zwrotu tej kwoty.

Takie rozstrzygnięcie zapadło m.in. w interpretacji indywidualnej dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 14 lutego 2019 r. nr 0114-KDIP1-3.4012.744.2018.1.SM. Wnioskodawczyni ostatnią deklarację VAT złożyła w 2010 roku. W trakcie działalności powstała u niej nadwyżka naliczonego podatku, który chciała odzyskać. Uznała ona, że brak jest przepisu, który regulowałby przedawnienie prawa do zwrotu VAT na rachunek bankowy. Nie jest to więc uprawnienie ograniczone w czasie. Stała bowiem na stanowisku, że po upływie lat pięciu od powstania zobowiązania podatkowego przedawnia się wyłącznie prawo do poboru podatku.

Fiskus nie podzielił jednak stanowiska podatnika. Uznał, że istota przedawnienia polega na tym, iż na skutek upływu czasu zobowiązanie podatkowe wygasa z mocy prawa, przestaje ono bowiem istnieć. Termin początkowy oraz końcowy przedawnienia zobowiązania podatkowego wyznacza termin płatności zobowiązania podatkowego. Uzasadniając swoje stanowisko, fiskus posiłkował się treścią uchwały siedmiu sędziów NSA z 29 czerwca 2009 r., sygn. akt. I FPS 9/08.

Sąd uznał w niej, że przepisy dotyczące przedawnenia zawarte w Ordynacji podatkowej, stosuje się do wszelkich zobowiązań podatkowych. Także do nienależnego zwrotu VAT. Zdaniem sądu zwrot VAT powinien być potraktowany w sposób analogiczny do zobowiązania z tą tylko różnicą, iż następuje tu odwrócenie ról. Dłużnikiem jest fiskus, a wierzycielem podatnik. Uchwała ta uznała za prawidłowe rozpoczynanie biegu przez termin do zwrotu VAT od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin zwrotu podatku, koniec zaś z upływem 5 lat.

Przy obliczaniu w takich przypadkach terminów przedawnienia trzeba pamiętać, że ustawodawca określił je jako maksymalne. Nie ma zatem przeszkód, aby organ podatkowy dokonał zwrotu szybciej. W przypadku obliczania terminu istotny jest maksymalny termin zwrotu określony w ustawie o VAT nie zaś dzień, kiedy zdarzenie to miało miejsce faktycznie. Podobnie rzecz się ma w przypadku wywiązywania się przez podatnika ze zobowiązania podatkowego, np. gdy VAT za lipiec odprowadził on nie 25 sierpnia, ale już 20 sierpnia. Taka sama sytuacja będzie miała miejsce, gdy podatnik dokonał korekty deklaracji, polegającej na zmianie terminu zwrotu. Przedawnienie powinno być liczone od terminu prawidłowo wykazanego.

Podsumowując swe rozważania w powyższej interpretacji fiskus stwierdził, że podatnik nie miał prawa do zwrotu VAT od wydatków poniesionych w 2010 roku wykazanych w deklaracji VAT, a poczynionych w związku z prowadzoną wówczas działalnością gospodarczą. A to dlatego, że rozliczenie to nastąpiłoby po upływie terminu przedawnienia określonego w art. 70 § 1 Ordynacji podatkowej.

Powstaje pytanie, czy podatnik VAT nieosiągający obrotu, a więc mający nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym, jest ograniczony w czasie w realizacji prawa do odliczenia?

Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej nr 0114-KDIP1-3.4012.439.2017.1.ISZ uznał, iż w sytuacji wyłącznie zakupu przez podatnika towarów i usług i braku obrotu opodatkowanego VAT, prawo do przeniesienia podatku naliczonego na kolejny okres rozliczeniowy (lub żądanie zwrotu) ulega przedawnieniu. VAT naliczony powstały w poszczególnych okresach rozliczeniowych przedawnia się z upływem 5 lat od końca roku podatkowego, w którym nadwyżkę wykazano w deklaracji rozliczeniowej.

Z kolei zagadnienia, gdy podatnik obroty generował i dzięki temu mógł częściowo zmniejszać nadwyżkę VAT naliczonego, dotyczy interpretacja indywidualna dyrektora KIS nr 0115-KDIT-1-1.4012.619.2019.1.MM. Dyrektor uznał w niej, iż nie ma znaczenia, że kwota nadwyżki po raz pierwszy wykazana została w deklaracji ponad 5 lat wcześniej, jeżeli podatnik cały czas prowadził działalność i w deklaracjach wykazywał podatek należny i naliczony.

Z kolei w wyroku z 14 stycznia 2020 r. o sygn. akt I FSK 685/14 NSA uznał, że 5-letni termin przedawnienia należy stosować do nadwyżki podatku naliczonego nad należnym. Tak więc nadwyżka taka nie może być przenoszona w nieskończoność. Podatnik po pięciu latach powinien zaniechać przenoszenia jej na następne okresy rozliczeniowe, ponieważ prawo do odliczenia uległo przedawnieniu.

W stanie faktycznym stanowiącym przedmiot rozstrzygnięcia nadwyżka naliczonego podatku została po raz pierwszy wykazana w deklaracji za październik 2010 roku i przenoszenie to trwało do 2017 roku. Organy podatkowe działanie także uznały za nieprawidłowe, stwierdzając, że prawo do zwrotu przedawniło się z końcem 2015 roku. Warto wspomnieć, że warszawski WSA poparł stanowisko podatnika, stanąwszy na stanowisku, że prawo do zwrotu podatku przedawnieniu nie uległo.

Po upływie okresu przedawnienia podatnik nie musi już posiadać ani dokumentów źródłowych, ani ewidencji VAT.