Obowiązek podatkowy przy rozwiązaniu umowy na usługi telekomunikacyjne

Nie zawsze płatności o charakterze odszkodowawczym (czy nawet kary umowne) nie podlegają VAT. Kwestia ta nie była nawet przedmiotem sporu między podatnikiem, który wnioskował o wydanie interpretacji, a dyrektorem KIS. Podatnik zapytał natomiast o moment powstania obowiązku podatkowego dla takiej rekompensaty.

Chodziło bowiem o świadczenie usług telekomunikacyjnych. Abonent zawierając umowę (na czas nieokreślony) będzie mógł skorzystać z cen określonych w cenniku, jak również przystąpić do promocji, w której w zamian za zobowiązanie terminowe – będą gwarantowane korzystniejsze warunki świadczenia usług. Gdyby abonent zerwał wcześniej umowę – co do zasady jest obowiązany do rekompensaty dla świadczącego usługi.

Kwestia ta uregulowana jest zresztą w Prawie telekomunikacyjnym, gdzie wskazano że wysokość roszczenia z tytułu jednostronnego rozwiązania umowy przez abonenta lub przez dostawcę usług z winy abonenta przed upływem terminu, na jaki umowa została zawarta, nie może przekroczyć wartości ulgi przyznanej abonentowi pomniejszonej o proporcjonalną jej wartość za okres od dnia zawarcia umowy do dnia jej rozwiązania.

Podatnik miał więc wątpliwość, czy sam fakt obliczenia odszkodowań (ustalenia kwoty) oraz poinformowania abonentów o ich wysokości z jednoczesnym wezwaniem do niezwłocznego ich uregulowania bez wskazania konkretnego terminu płatności (bez otrzymania należności z tego tytułu), spowoduje powstanie obowiązku podatkowego w VAT.

Przedsiębiorca wyszedł z założenia, że odszkodowania za przedterminowe zerwanie umów telekomunikacyjnych uznać za czynności opodatkowane tożsame ze świadczeniem usług telekomunikacyjnych. Zgodnie zaś z art. 19a ust. 5 pkt 4 lit. b) ustawy o podatku VAT obowiązek podatkowy w przypadku usług telekomunikacyjnych powstaje z chwilą wystawienia faktury. Z kolei art. 106i ust. 3 pkt 4 tej ustawy stanowi, że w przypadku, o którym mowa w art. 19a ust. 5 pkt 4 fakturę wystawia się nie później niż z upływem terminu płatności.

Przedstawiając swoje stanowisko – usługodawca wskazał, że nie będzie wskazywał konkretnego terminu płatności, w jakim abonent będzie zobowiązany uregulować ową rekompensatę. Podatnik uważa więc, że nie będzie zobligowany do wystawienia faktury, a tym samym nie powstanie jeszcze obowiązek podatkowy w podatku VAT. Obowiązek podatkowy, zdaniem wnioskodawcy, powstanie dopiero wtedy, kiedy podatnik otrzyma należność - wtedy też zostanie wystawiona faktura VAT.

Innego zdania był jednak organ podatkowy. Powołał się on na orzecznictwo TSUE (np. wyroki w sprawach C-43/19 oraz C-295/17). Wynikało z nich, że kwotę należną z tytułu niezachowania minimalnego okresu obowiązywania należy postrzegać jako część łącznej ceny za świadczenie usług, podzielonej na miesięczne części, która w przypadku naruszenia obowiązku zapłaty staje się natychmiast wymagalna.

Dyrektor KIS wziął więc pod uwagę to, że abonent wie jakie kwoty i w jakim przypadku są należne oraz że są one wymagalne w trybie natychmiastowym. W interpretacji zawarto więc stwierdzenie, że obowiązek podatkowy powstanie już z momentem przedterminowego rozwiązania umowy.