Zapłata podatku przez inny podmiot niż podatnik – ważny wyrok WSA

Artykuł 62b § 1Ordynacji podatkowej przewiduje wyjątki od zasady, iż zapłata podatku musi być dokonana przez samego podatnika. Zgodnie z tym przepisem podatek za podatnika może zapłacić:

1) małżonka podatnika, jego zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę,
2) aktualnego właściciela przedmiotu hipoteki przymusowej lub zastawu skarbowego, jeżeli podatek zabezpieczony jest hipoteką przymusową lub zastawem skarbowym,
3) inny podmiot, w przypadku gdy kwota podatku nie przekracza 1000 zł.

W rozpatrywanej sprawie skarżący wystąpił najpierw do organu z wnioskiem o wydanie indywidualnej interpretacji prawa podatkowego w przedmiocie ustalenia, czy uiszczenie podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej, może następować z konta spółki, przy czym działanie to ma wyłącznie charakter techniczny.

Podatnik ten jest udziałowcem w spółce jawnej. Dochód osiągnięty przez spółkę jest dzielony między wspólników, zgodnie z wysokością udziałów. Każdy z nich jest zobowiązany do zapłaty zaliczki na podatek dochodowy z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej.

Wspólnicy zlecili służbom finansowo-księgowym spółki wyliczanie kwot podatku od osiągniętego dochodu należnego od każdego z nich. Ponadto podatnik w swoim imieniu, wydał dyspozycję uiszczania należnego podatku bezpośrednio z konta spółki do Urzędu Skarbowego.

Zdaniem organu zapłata podatku na rzecz wspólnika spółki jawnej przez inny podmiot jest możliwa, ale tylko w kwocie nieprzekraczającej 1000 zł. W takim przypadku, jeżeli treść dowodu zapłaty nie budzi wątpliwości co do przeznaczenia zapłaty na zobowiązanie podatnika uznaje się, że wpłata pochodzi ze środków podatnika. Jeżeli kwota podatku przekracza 1000 zł, taka zapłata jest niedopuszczalna.

W ocenie sądu powołany art. 62b Ordynacji odnosi się wyłącznie do sytuacji, w której to zapłaty podatku dokonuje inna osoba niż podatnik. Nie dotyczy jednak sytuacji zapłaty podatku przez podatnika, który posłużył się, wyręczył się w tej czynności inną osobą. Zatem ta inna osoba jest jedynie "wpłacającą" kwotę podatku w imieniu podatnika dokonującego zapłaty.

Z uzasadnienia orzeczenia WSA wynikało, że można dopuścić sytuację, w której osoba trzecia wpłaca na konto urzędu skarbowego środki powierzone jej przez podatnika. Dokonuje wówczas czynności technicznej - wpłaca podatek za podatnika, działa jednak jedynie jako "posłaniec", "wyręczyciel", czy też "przekaziciel środków podatnika".

Warunkiem dla osiągnięcia skutku zapłaty podatku w opisany sposób jest to, by proces "wyręczenia się" miał charakter wyłącznie techniczny, tj. w przebiegał w taki sposób, aby organ podatkowy nie miał wątpliwości, że otrzymał środki podatnika, a nie wpłacającego.

Zgodnie z orzecznictwem NSA czym innym jest umowne przenoszenie zobowiązania (długu w zakresie obowiązku zapłaty), które w przypadku zobowiązań podatkowych jest niedopuszczalne, a czym innym dokonanie technicznych czynności wpłaty środków pieniężnych przez podmiot inny niż podatnik lub płatnik, czyli tzw. posłańca albo wyręczyciela (uchwała z 26 maja 2008 r. o sygn. akt I FPS 8/07).