Inne zwolnienia dotyczące importu towarów

Artykuł 50 ustawy o VAT to kolejne zwolnienie z importu dotyczące rzeczy używanych do celów osobistych. W tym wypadku zwolnienie obejmuje rzeczy, które przywozi ze sobą na terytorium kraju uczeń lub student, i które to rzeczy mają służyć mu do wyposażenia swojego pokoju oraz do nauki. Interpretując omawiany przepis należy mieć na uwadze, że ustawodawca zdefiniował w nim pojęcie ucznia lub studenta, wyposażenia oraz materiałów szkolnych.

Pod pojęciem ucznia lub studenta należy rozumieć osobę, która formalnie została zapisana do placówki edukacyjnej, i która będzie uczęszczała na zajęcia, w pełnym wymiarze oferowanym przez tą placówkę. Jeżeli chodzi o wyposażenie, to wydaje się, że pojęcie to jest dość wąsko rozumiane, bo obejmuje wyłącznie bieliznę, pościel i ubrania, niezależnie od tego czy są one stare czy nowe. Z kolei materiały szkolne to wyłącznie przedmioty i instrumenty używane do nauki, co ważne chodzi tu o przedmioty, które zazwyczaj, czyli w pewien sposób standardowo służą do nauki.

Ustawa o VAT wprowadza dwa rodzaje ograniczeń dotyczących możliwości zwolnienia z importu dla niektórych towarów. Jedno ograniczenie, to ograniczenie wartościowe – zwalnia się z podatku VAT import do określonej wartości. Drugie zwolnienie to zwolnienie ilościowe – zwalania się z podatku VAT import określonych ilości rzeczy. Komentowany przepis wprowadza zarówno jeden jak i drugi typ ograniczeń. Po pierwsze zgodnie z treścią art. 52 ustawy o VAT zwolnienie z importu może być stosowane wyłącznie w sytuacji, w której przesyłka jest nadawana przez osobę fizyczną i odbiorcą tej przesyłki jest również osoba fizyczna. Dodatkowo spełnionych musi być kilka innych wymogów, a mianowicie:

1) Ilość i rodzaj towarów nie wskazują na ich przeznaczenie handlowe. Oznacza to, że przesyłane towary służą do użytku osobistego odbiorcy, nie służą prowadzeniu przez niego działalności gospodarczej.

2) Odbiorca nie jest obowiązany do uiszczenia opłat na rzecz nadawcy w związku z otrzymaniem przesyłki. Tego rodzaju przesyłki będą więc najczęściej zawierały prezenty. W takim wypadku bowiem odbiorca nie ma obowiązku płacenia nadawcy za przesyłkę.

3) Przesyłki mają charakter okazjonalny. Oznacza to, że nie mogą one być przekazywane częstotliwie, w sposób powtarzający się. Taki mechanizm mógłby bowiem wskazywać na związek przesyłek z działalnością gospodarczą odbiorcy.

Jednocześnie poza wymienionymi wyżej przesłankami ustawodawca wprowadził dodatkowe ograniczenia kwotowe oraz ilościowe. Nie będą korzystały ze zwolnienia te przesyłki, których wartość (chodzi tu o wartość całej przesyłki) przekroczy 45 euro Ze zwolnienia nie będą również korzystać rzeczy, które znajdują się w przesyłce, w ilości przekraczającej ilości wymienione w treści komentowanego przepisu. Jeżeli ilość towaru przekroczy tą, która może korzystać ze zwolnienia, to towary te zostają całkowicie wyłączone ze zwolnienia.   

Artykuł 53 jest przykładem zwolnienia z podatku VAT dla transakcji importu towarów, które nie dotyczy osób fizycznych i artykułów wykorzystywanych do użytku osobistego, ale dotyczy on towarów należących do przedsiębiorstwa. Przepis reguluje zwolnienie z importu dotyczące towarów, które kiedyś były wykorzystywane do prowadzenia działalności gospodarczej. Ważne jest to, że zwolnienie obejmuje wyłącznie środki trwałe i wyposażenie, nie dotyczy natomiast towarów handlowych czy materiałów. Dodatkowo w przypadku gospodarstwa rolnego ze zwolnienia podatkowego może korzystać import żywego inwentarza.  Warunki do korzystania ze zwolnienia są następujące:

1) Wyposażenie i środki trwałe należą do przedsiębiorcy, który zaprzestał prowadzenia działalności na terytorium państwa trzeciego i zamierza wykonywać podobną działalność na terytorium kraju. Ważne jest, aby likwidacja działalności nie następowała w związku z połączeniem się przedsiębiorców lub nabyciem albo przejęciem w posiadanie przez przedsiębiorcę krajowego zorganizowanej części mienia przedsiębiorcy zagranicznego, jeżeli nie powoduje to rozpoczęcia prowadzenia nowej działalności.

2) Środki trwałe i inne wyposażenie były używane przez przedsiębiorcę w miejscu poprzedniego wykonywania działalności przez okres co najmniej 12 miesięcy przed dniem zaprzestania działalności przedsiębiorstwa na terytorium państwa trzeciego.

3) Środki trwałe i inne wyposażenie są przeznaczone na terytorium kraju do takiego samego celu, w jakim były używane na terytorium państwa trzeciego.

4) Rodzaj i ilość przywożonych rzeczy odpowiadają rodzajowi i skali działalności prowadzonej przez przedsiębiorcę.

5) Środki trwałe i inne wyposażenie zostały zgłoszone do procedury dopuszczenia do obrotu przed upływem 12 miesięcy, licząc od dnia zaprzestania działalności przedsiębiorstwa na terytorium państwa trzeciego.

6) Środki trwałe i inne wyposażenie nie zostały oddane jako zabezpieczenie, sprzedane, wynajęte, użyczone, wydzierżawione lub w inny sposób odstąpione odpłatnie lub nieodpłatnie zwolnione od podatku, przez 12 miesięcy, licząc od dnia zgłoszenia do procedury dopuszczenia do obrotu. W odniesieniu do wypożyczania lub przekazania okres ten może być w uzasadnionych przypadkach wydłużony do 36 miesięcy przez naczelnika urzędu skarbowego.

Komentowany przepis stanowi również do jakich towarów zwolnienie nie ma zastosowania. Należą do nich import:

1) środków transportu, które nie służą do wykonywania działalności gospodarczej;

2) towarów przeznaczonych do spożycia przez ludzi lub zwierzęta;

3) paliwa;

4) zapasów surowców, półproduktów i wyrobów gotowych;

5) inwentarza żywego stanowiącego własność przedsiębiorcy, który prowadzi działalność w zakresie obrotu zwierzętami hodowlanymi.

Ze zwolnienia z VAT korzystać może import rzeczy przewożonych w bagażu osobistym. Aby można było ustalić co jest bagażem osobistym należy posiłkować się definicją bagażu osobistego w treści art. 56 ust. 5 ustawy o VAT. Zgodnie z tą regulacją bagaż osobisty to cały bagaż, który podróżny jest w stanie przedstawić organom celnym, wjeżdżając na terytorium kraju, jak również bagaż, który przedstawi on później organom celnym, pod warunkiem przedstawienia dowodu, że bagaż ten był zarejestrowany jako bagaż towarzyszący w momencie wyruszenia w podróż przez przedsiębiorstwo, które było odpowiedzialne za jego przewóz.

Bagaż osobisty obejmuje również paliwo znajdujące się w standardowym zbiorniku dowolnego pojazdu silnikowego oraz paliwo znajdujące się w przenośnym kanistrze, którego ilość nie przekracza 10 litrów, z zastrzeżeniem art. 77, który opisuje szczegółowo zasady dokonywania importu paliwa.

Możliwość korzystania ze zwolnienia od importu wynikającego z komentowanego przepisu ograniczona jest kwotowo, jak również w przypadku niektórych rodzajów towarów ilościowo. Zwolnienie dotyczy towarów, których wartość nie przekracza 300 euro, a w transporcie lotniczym i morskim nie przekracza 430 euro. Do ustalenia wartości progów nie można dzielić wartości jednego towaru. W przypadku, gdyby okazało się, że łączna wartość przywożonych towarów przekracza wymienione wartości (300 lub 430 euro) to zwolnienie z VAT jest udzielane do wysokości tej kwoty. Ustalając wartość importowanego towaru należy mieć na uwadze, że przepisy ustawy o VAT wskazują również pewne towary, których wartość nie jest wliczana do limitu 300 lub 430 euro, a są to:

1) wartość wyrobów alkoholowych i wyrobów tytoniowych, dla których przepisy określają maksymalne ilości zwolnienia z podatku VAT;

2) wartość paliwa, które stanowi bagaż osobisty – jest to paliwo znajdujące się w baku oraz dodatkowe 10 litrów paliwa w kanistrze;

3) wartość bagażu osobistego, importowanego czasowo lub importowanego po jego czasowym wywozie;

4) wartość produktów leczniczych niezbędnych do spełnienia osobistych potrzeb podróżnego.

Możliwość korzystania ze zwolnienia dotyczy tylko takich przypadków, kiedy przywóz towarów ma charakter niehandlowy. Niehandlowy charakter przywozu towarów, to sytuacja, w której przywóz:

1) odbywa się okazjonalnie;

2) obejmuje wyłącznie towary na własny użytek podróżnych lub ich rodzin lub towary przeznaczone na prezenty.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie wyrok z 29 czerwca 2017 r., I FSK 2030/15, LEX nr 2311994

Sprzedający nie ma prawnych ani faktycznych możliwości zbadania, czy wywożone z Polski towary kupione w systemie tax free mają przeznaczenie handlowe.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z 21 czerwca 2017 r., I SA/Ol 170/17, LEX nr 2321059

1. Przywiezienie w ciągu roku 10.425 litrów paliwa nie wskazuje na przywóz o charakterze niehandlowym.

2. Osoba zainteresowana może skutecznie wykazać, że nawet przy znacznej częstotliwości wprowadzania paliwa na obszar Unii istniały uzasadnione powody natury osobistej lub zawodowej dla wystąpienia takiej zwiększonej częstotliwości. Jeśli tego nie czyni, ograniczając się do niczym nie popartego oświadczenia, nie może oczekiwać, że jej argumenty zostaną uwzględnione.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z 12 kwietnia 2017 r., I SA/Ol 176/17, LEX nr 2275860

Kwestia częstotliwości jest jednym z elementów okazjonalności przywozu paliwa. Nie jest jednak czynnikiem wystarczającym do oceny czy przywóz paliwa korzysta ze zwolnień publicznoprawnych, czy też powinien być uznany za zwykły import paliwa. Ciężar dowodu, że przywiezione paliwo zostało zużyte na własne potrzeby spoczywa na skarżącym, czyli na organie.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 20 listopada 2015 r., I GSK 607/14, LEX nr 2094027

Jeżeli podatnik dokonał 21 przywozów paliwa, przy czym wyjazdy odbywały się w kolejne dni np. 19-26 lipca 2011 r., gdzie każdego dnia przywożono po 600 litrów paliw, to taka częstotliwość przejazdów i przywożonej ilości paliwa w sposób jednoznaczny wskazuje na przewóz w celach handlowych, a nie na przewóz okazjonalny.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z 16 lipca 2014 r., I SA/Ol 336/14, LEX nr 1501959

1. Z łącznego odczytywania art. 56 i art. 77 u.p.t.u. oraz art. 41 i art. 107-110 rozporządzenia nr 1186/2009 ustanawiającego wspólnotowy system zwolnień celnych wynika, że paliwo wwożone przez podróżnych, jako bagaż osobisty, korzysta ze zwolnienia od należności celno-podatkowych, gdy przywóz nie ma charakteru handlowego, paliwo znajduje się w standardowym zbiorniku pojazdu, a jego ilość nie przekracza łącznie 200l, plus 10l w kanistrze.

2. Zwolnienie, o którym mowa w art. 41 rozporządzenia nr 1186/2009 ustanawiającego wspólnotowy system zwolnień celnych (jeśli chodzi o tę część bagażu osobistego, która obejmuje paliwa) ma węższy, niż wynikający z art. 107, zakres przedmiotowy. Zakres ten limitowany jest z jednej strony okazjonalnością przywozu a z drugiej prywatnym, osobistym przeznaczeniem paliwa.

3. Stwierdzenie handlowego charakteru przywozu paliwa w bagażu osobistym powoduje, że nie można objąć go zwolnieniem od podatku od wartości dodanej, a w konsekwencji od należności celnych przywozowych, podobnie jak w sytuacji, gdy paliwo zostaje wykorzystane z naruszeniem art. 110 rozporządzenia nr 1186/2009 ustanawiającego wspólnotowy system zwolnień celnych.

Przepis reguluje zwolnienie z importu przysługujące dla organizacji społecznych. W przepisach prawa polskiego będą to w większości przypadków organizacje pozarządowe, takie jak fundacje lub stowarzyszenia. Należałoby założyć, że będą to takie organizacje, które w swoim statucie zakładają realizację celów społecznych. Dodatkowym wymogiem dla korzystania ze zwolnienia jest okoliczność, że procedury księgowe w tych organizacjach umożliwiają kontrolę wykorzystania zwolnionych od podatku towarów. Jednocześnie przepis wymienia typy towarów, które mogą korzystać ze zwolnienia.

Pierwsza kategoria towarów, które mogą korzystać ze zwolnienia to leki, odzież, środki spożywcze, środki sanitarno-czyszczące i inne rzeczy służące zachowaniu lub ochronie zdrowia oraz artykuły o przeznaczeniu medycznym. Towary te mogą korzystać ze zwolnienia tylko w sytuacji, kiedy celem działalności jednostki jest prowadzenia działalności charytatywnej lub realizacja pomocy humanitarnej. W związku z tym dla ustalenia prawa do korzystania ze zwolnienia należałoby przeanalizować statut organizacji i zweryfikować cele, do realizacji których jest powołana organizacja. Co ważne towary korzystające ze zwolnienia nie mogą być przeznaczone do sprzedaży, ale wyłącznie do nieodpłatnej dystrybucji wśród osób potrzebujących pomocy.

Druga kategoria towarów zwolnionych to towary przesyłane nieodpłatnie przez osoby mające swoje miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium państwa trzeciego, w ramach zbiórek. Dla przykładu ze zwolnienia mogą korzystać towary zgromadzone w trakcie zbiórki publicznej prowadzonej przez organizację, w sytuacji, kiedy ta zbiórka prowadzona jest poza granicami kraju (w państwie trzecim). Podobnie jak poprzednia kategoria towarów, również i to zwolnienie dotyczy wyłącznie organizacji, których celem statutowym jest prowadzenie działalności charytatywnej lub realizacja pomocy humanitarnej. Towary pochodzące ze zbiórki publicznej mogą korzystać ze zwolnienia podatkowego tylko i wyłącznie w przypadku, jeżeli są one przeznaczone do zbierania przez te organizacje funduszy na rzecz osób potrzebujących pomocy.  

Trzecia kategoria to wyposażenie i materiały biurowe. Jeżeli te towary są przesyłane przez osoby mieszkające lub posiadające siedzibę na terytorium państwa trzeciego to mogą one korzystać ze zwolnienia, jeżeli są wykorzystywane do działalności statutowej w organizacjach powołanych do prowadzenia działalności charytatywnej lub do realizacji pomocy humanitarnej.

Podsumowując w przypadku organizacji społecznych dla możliwości korzystania ze zwolnienia należy więc po pierwsze zweryfikować statut tej organizacji, po drugie należy zweryfikować sposób prowadzenia ksiąg w tej organizacji. Ze statutu organizacji powinno wynikać, że prowadzi ona działalność w zakresie działalności charytatywnej lub pomocy humanitarnej. Natomiast księgi handlowe organizacji powinny umożliwić ustalenie sposobu przeznaczenia uzyskanych od osób z państw trzecich towarów.

Komentowany przepis wskazuje również przesłanki, których zaistnienie powoduje, że import towarów nie będzie mógł korzystać ze zwolnienia. do tych przesłanek należą:

1. rodzaj towaru, który eliminuje z możliwości korzystania ze zwolnienia, są to:

• napoje alkoholowe;
• tytoń i wyroby tytoniowe;
• kawa i herbata;
• środki transportu, z wyjątkiem ambulansów.

1. Wykorzystanie towarów, a mianowicie ich użyczenie, wydzierżawianie, wynajmowanie lub odstępowanie lub wykorzystywanie do celów innych niż opisane wyżej cele statutowe.
2. Zbycie towarów – sprzedaży, przeniesienie prawa własności w inny sposób, wynajem, użyczenie, wydzierżawienie lub inne odstąpienie towarów zwolnionych od podatku, w celu innym niż uprawniający do zwolnienia od podatku, powoduje, że towary zostaną opodatkowane VAT według stawek obowiązujących w dniu tego odstąpienia, z uwzględnieniem wartości celnej ustalonej dla tego dnia przez organ celny.

Organizacje społeczne lub jednostki organizacyjne, które przestają spełniać warunki uprawniające je do skorzystania ze zwolnienia lub które zamierzają używać towarów zwolnionych od podatku do celów innych niż określone w treści komentowanego przepisu, są obowiązane poinformować o tym organ celny.   

Ustawa o VAT zwalnia z podatku import paliwa. Zwolnienie to dotyczy kilku rodzajów czynności importu. Pierwszy typ czynności to import wykonywany w standardowych zbiornikach samochodów. Ustawa definiuje, co należy rozumieć pod pojęciem standardowego zbiornika – jest to zbiornik paliwa, który:

a) jest montowany na stałe przez producenta we wszystkich środkach transportu lub cysternach takiego samego typu jak dany środek transportu lub cysterna i który pozwala na bezpośrednie wykorzystanie paliwa do napędu środka transportu lub funkcjonowania systemu chłodzenia i innych systemów działających w środku transportu lub cysternie, lub

b) jest przystosowany do środków transportu pozwalających na bezpośrednie wykorzystanie gazu jako paliwa lub do działania innych systemów, w które może być wyposażony środek transportu, lub

c) jest montowany na stałe przez producenta we wszystkich kontenerach tego samego typu co dany kontener i którego stałe wmontowanie umożliwia bezpośrednie wykorzystanie paliwa do pracy w czasie transportu systemów chłodzenia i innych systemów, w jakie kontenery specjalne mogą być wyposażone;

Zwolnienie dotyczy zarówno samochodów prywatnych, jak i samochodów przeznaczonych do działalności gospodarczej oraz kontenerów. Środkiem transportu przeznaczonym do działalności gospodarczej jest zgodnie z ustawą każdy mechaniczny pojazd drogowy wykorzystywany w działalności gospodarczej, w tym ciągnik z naczepą lub bez naczepy, który ze względu na rodzaj, budowę lub wyposażenie jest przeznaczony do przewozu towarów lub więcej niż dziewięciu osób razem z kierowcą, a także specjalistyczny mechaniczny pojazd drogowy. Takie rozumienie pojęcia środka transportu przeznaczonego do działalności gospodarczej jest zdecydowanie odmienne od rozumienia potocznego. Z kolei kontenerem specjalnym jest zgodnie z przepisem każdy kontener wyposażony w specjalnie zaprojektowane instalacje systemów chłodzenia, systemów natleniania, systemów izolacji cieplnej lub innych systemów.

Przepis daje możliwość korzystania ze zwolnienie wyłącznie w sytuacji, w której ilość importowanego towaru nie przekracza 200 litrów paliwa na jeden środek transportu. Drugi typ zwolnienia to zwolnienie dla paliwa w przenośnych zbiornikach, czyli np. w kanistrach. To drugie zwolnienie dotyczy wyłącznie paliwa przewożonego przez prywatne środki transportu, nie mogą z niego korzystać samochody przeznaczone do działalności gospodarczej. Zwolnienie obejmuje maksymalną ilość paliwa - 10 litrów. Ostatni typ zwolnienia dotyczy niezbędnych do eksploatacji środków transportu smarów znajdujących się w tych środkach.

Import paliwa jest zwolniony od podatku, jeżeli paliwo to jest wykorzystywane wyłącznie przez środek transportu, w którym zostało przywiezione. Przepis nie pozwala na usuwanie importowanego paliwa ze środka transportu, którym zostało przywiezione, nie zezwala na jego składowanie, chyba że jest to konieczne w przypadku naprawy samochodu, a ponadto paliwo to nie może zostać odpłatnie lub nieodpłatnie odstąpione przez osobę korzystającą ze zwolnienia, czyli nie może zostać sprzedane. Jeżeli opisane w poprzednim zdaniu warunki nie zostaną spełnione to osoba importująca paliwo zobowiązana jest do zapłaty podatku VAT należnego od importu. Wysokość podatku określa się według stanu i wartości celnej towaru w dniu naruszenia tych warunków oraz według stawek obowiązujących w tym dniu.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z 12 października 2016 r., I SA/Ol 514/16, LEX nr 2156380

W przypadku pojazdów prywatnych zwolnienie obwarowane jest przesłanką okazjonalnego charakteru przywozu paliwa i ustalone są warunki, określone odpowiednio: w art. 110 ust. 1 rozporządzenia Rady (WE) nr 1186/2009 z dnia 16 listopada 2009 r. ustanawiające wspólnotowy system zwolnień celnych, art. 33 ust. 5 u.p.a. w związku z art. 35 ust. 2 u.p.a., a także art. 77 ust. 3 u.p.t.u. Na mocy tych przepisów paliwo zwolnione z należności celnych i podatkowych nie może być wykorzystywane w pojazdach innych niż te, w których zostało przywiezione, ani nie może zostać usunięte z tych pojazdów i przechowywane, z wyjątkiem okresu niezbędnych napraw tych pojazdów, nie może też zostać odpłatnie lub nieodpłatnie odstąpione przez osobę korzystającą ze zwolnienia. Naruszenie chociażby jednego z wymienionych zakazów powoduje skutki wskazane odpowiednio w art. 110 ust. 2 rozporządzenia nr 1186/2009 rozporządzenia Rady (WE) nr 1186/2009 z dnia 16 listopada 2009 r. ustanawiające wspólnotowy system zwolnień celnych, w art. 33 ust. 6 u.p.a. i w art. 77 ust. 4 u.p.t.u., tj. obowiązek uiszczenia należności celnych przywozowych i podatkowych według wartości celnej towarów i stawek obowiązujących w dniu naruszenia.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z 12 listopada 2015 r., I SA/Ol 387/15, LEX nr 1946424

Paliwo wwożone przez podróżnych jako bagaż osobisty, korzysta ze zwolnienia od należności celno-podatkowych, gdy przywóz nie ma charakteru handlowego, paliwo znajduje się w standardowym zbiorniku pojazdu, a jego ilość nie przekracza łącznie 200 litrów, plus 10 litrów w kanistrze. Ponadto, o ile spełniony jest warunek niehandlowego charakteru wwozu paliwa, zwolnienie jest obwarowane dalszymi warunkami. Zasadnie więc organy celne zbadały w toku postępowania, czy został, przez skarżącego co do przewożonego oleju napędowego spełniony warunek okazjonalności przywozu, gdzie okazjonalny określa się jako: odnoszący się do określonej okazji - okoliczności, nieczęsto się zdarzający, spotykany, widywany rzadko, od czasu do czasu, sporadyczny.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z 18 grudnia 2014 r., I SA/Ol 741/14, LEX nr 1647935

Brak jest podstaw do przyjęcia, że definicję zbiorników standardowych podaną w art. 107 ust. 2 lit. c) rozporządzenia nr 1186/2009 ustanawiającego wspólnotowy system zwolnień celnych należy interpretować w ten sposób, iż za takie zbiorniki należy uznawać także te, które nie są montowane przez producenta we wszystkich pojazdach mechanicznych takiego samego rodzaju jak dany pojazd.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z 20 listopada 2013 r., I SA/Ol 628/13, G.Prawna NO 2013/245/8

Częste wyjazdy do Kaliningradu i przywożenie stamtąd paliwa nie oznacza automatycznie, że jest to działalność handlowa, od której trzeba odprowadzić daniny. Celnicy musieliby udowodnić, że nie było zużywane na własny użytek.